ARAPÇA 2 özet
TÜREYİŞ YÖNÜNDEN İSİMLER 1.ÜNİTE
2'ye ayrılır.1-CAMİD 2-MÜŞTAK
CAMİD:İsmin doğal halidir.Ek almamıştır.Herhangi bir fiilden türememiştir.
gibi المثل: عين ماء
MÜŞTAK:Başka bir kelimeden türetilen isimdir.
gibi المثل: جلس=مجلس كتب=مكتب
MÜŞTAK İSİMLERİN ÇEŞİTLERİ 2ye ayrılır.
1.Fiileden türeyen isimler onlarda 8 çeşittir.
2. İsimden türeyen isimler toplam 2 çeşittir.
FİİLDEN TÜREYEN İSİMLER
1.İSMİ FAİL=İsmi yapanı gösterir.
yapılışı=Eğer fiil 3 harfli ise فاعِلٌkalıbında yapılır.
yazan: كتب = كاتِبٌ:yazdı
giden: ذهب = ذاهِبٌ :gitti
Eğer fiil 3 harften fazla ise başına ötreli mim getirilir. sondan bir önceki
harfin harekesi kesra olur.
öğretmen: عَلَّمَ = مُعَلِّمٌ :öğrettimütercim:تَرْجَمَ = مُتَرْجِمٌ :tercüme etmek
2.İSMİ MEFUL=İsmi meful fiilin ifade ettiği işten etkilenendir ve edilgendir.
yapılışı=Eğer kalıp 3 harfli ise;
yazılmış: كتب = مَكْتُوبٌ:yazdı
kesilmiş: قطع = مَقْطُوعٌ :kesti
Eğer fiil 3 harften fazla ise başına ötreli mim getirilir. sondan bir önceki hareke fetha olur.
علّم = مُعَلَّمٌ :öğretti öğretilmiş:
3.SIFATI MÜŞEBBEHE=İsmi fail türünden olup,türediği fiilin ifade ettiği güzellik,çirkinlik,sakatlık ve kusurluluk gibi sıfatlarda ve bazı duygularda devamlılık ifade eden müştak (türemiş) bir kelimedir.
4 veya daha fazla harften oluşmuşsa ismi fail kalıbında elde edilir.Ek almamış 3 harfli fiillerde belli bir kalıbı yoktur.
çekimi:Renk,engellilik.şekil bildiren fiillerin sıfatları أَفْعَلُ vezninde gelir.
kel:أصْلَع sağır:أطرش topal:أعْرَج kör:أعْمى
4.İSMİ MEKAN/İSMİ ZAMAN=Fiillerin yapılış yeri ve zamanını gösteren isimdir. Kalıpları 3 harfli fiillerdeمَفْعَلُ مَفْعِلُ kalıbında türetilir.
örnekler:كان = مَكان سجد = مَسْجِدٌ نزل = مَنْزِلٌ
AKSAMI SEB'A=İçerisinde illet harfi bulunan fiillerdir.ا و ى
misal وجد illet harfi başta
ecvaf قال illet harfi ortada
nakıs رمى illet harfi sonda
lefif mefruk وقى illet harfi başında ve sonunda
lefif makrun طوى ikinci ve üçüncü harf illetli
misal fiiller ve ecvaf ya sı ve lefif mefruk fiiller ve muzarinin ikinci harfinin harekesi kesra ise مَفْعِلُ kalıbında yapıcaz.
örnek: جلس يجلِس مجلِسٌ
5.MİMLİ MASTAR=Diğer mastarlarda olduğu gibi zaman belirtmeksizin iş,oluş,eylem bildiren ve adındanda anlaşılacağı üzere başında mim harfi bulunan mastarlardır.
misal,ve lefifi mefruk fiillerin mimli masdarlarıمَفْعِلٌ vezninde gelir.
örnek: randevu وعد = مَوْعِدٌ vaat etmek
diğer fiillerin mimli mastarları ise مَفْعَلٌ vezninde türetilir.
örnek:giyinmek لبس= ملبسgiydi
6.İSMİ ALET=Türediği fiili yapma kolaylığı sağlayan alet ve edevatı ifade eder.sadece 3 harfli fiillerde yapılır.
Kalıpları== مِفْعَلٌ ٢= مِفْعاَلٌ ٣ = مِفْعَلَةٌ = ١
7.MÜBALAĞA SIYGASI=Bir varlıkta bir özelliğin çok olduğunu gösteren,fiilden türeyen,sıfat cinsinden isimlerdir.Belli başlı bir kalıpları yoktur.Ezbere dayalıdır.
Örnek=ضَحِكَ=güldü / ضَحَّاكَ=çok gülen
8.İSMİ TAFDİL=Türkçedeki “daha” ve “en” gibi üstünlük ifade eder.3harfli fiillerde أفْعَلُ kalıbında yapılır.
Örnek= أكْبَرُ -- كَبُرَ -- كَبِيرٌ
En büyük -- büyüdü -- büyük
İSİMDEN TÜREYEN İSİMLER
1.İSMİ TASĞİR=Türkçedeki küçültme isminin karşılığıdır.Acıma,sevimlilik katma ya da aşağılama amacıyla isimler tasğir işlemine tabi tutulur.
Yapılışı=3 harfli isimler فُعَيْلٌ vezninde yapılır.örnek= رُجَيْلٌ = رَجُلٌ
3 harften fazla olan isimler فُعَيْعِلٌ vezninde yapılır.örnek=سَفَرْجَل سُفَيْرِجٌ
İkinci harfi “elif” olan isimler küçültme işlemine tabi tutulurken,söz konusu “elif” harfi “vav” harfine çevrilir.
Örnek=kapıcık باب بُوَيْبٌ kapı
2.İSMİ MENSUP=Bir yere,bir millete,bir topluluğa veya bir aileye aidiyet bildiren isimlerdir.Türkçedeki “-li” yapım ekine karşılık gelen öncesi kesralı şeddeli ya (يّ)nın ismin sonuna eklenmesiyle yapılır.
Örnek=Türkiyeli تُرْكٌ تُرْكِيٌّ Türk
2'ye ayrılır.1-CAMİD 2-MÜŞTAK
CAMİD:İsmin doğal halidir.Ek almamıştır.Herhangi bir fiilden türememiştir.
gibi المثل: عين ماء
MÜŞTAK:Başka bir kelimeden türetilen isimdir.
gibi المثل: جلس=مجلس كتب=مكتب
MÜŞTAK İSİMLERİN ÇEŞİTLERİ 2ye ayrılır.
1.Fiileden türeyen isimler onlarda 8 çeşittir.
2. İsimden türeyen isimler toplam 2 çeşittir.
FİİLDEN TÜREYEN İSİMLER
1.İSMİ FAİL=İsmi yapanı gösterir.
yapılışı=Eğer fiil 3 harfli ise فاعِلٌkalıbında yapılır.
yazan: كتب = كاتِبٌ:yazdı
giden: ذهب = ذاهِبٌ :gitti
Eğer fiil 3 harften fazla ise başına ötreli mim getirilir. sondan bir önceki
harfin harekesi kesra olur.
öğretmen: عَلَّمَ = مُعَلِّمٌ :öğrettimütercim:تَرْجَمَ = مُتَرْجِمٌ :tercüme etmek
2.İSMİ MEFUL=İsmi meful fiilin ifade ettiği işten etkilenendir ve edilgendir.
yapılışı=Eğer kalıp 3 harfli ise;
yazılmış: كتب = مَكْتُوبٌ:yazdı
kesilmiş: قطع = مَقْطُوعٌ :kesti
Eğer fiil 3 harften fazla ise başına ötreli mim getirilir. sondan bir önceki hareke fetha olur.
علّم = مُعَلَّمٌ :öğretti öğretilmiş:
3.SIFATI MÜŞEBBEHE=İsmi fail türünden olup,türediği fiilin ifade ettiği güzellik,çirkinlik,sakatlık ve kusurluluk gibi sıfatlarda ve bazı duygularda devamlılık ifade eden müştak (türemiş) bir kelimedir.
4 veya daha fazla harften oluşmuşsa ismi fail kalıbında elde edilir.Ek almamış 3 harfli fiillerde belli bir kalıbı yoktur.
çekimi:Renk,engellilik.şekil bildiren fiillerin sıfatları أَفْعَلُ vezninde gelir.
kel:أصْلَع sağır:أطرش topal:أعْرَج kör:أعْمى
4.İSMİ MEKAN/İSMİ ZAMAN=Fiillerin yapılış yeri ve zamanını gösteren isimdir. Kalıpları 3 harfli fiillerdeمَفْعَلُ مَفْعِلُ kalıbında türetilir.
örnekler:كان = مَكان سجد = مَسْجِدٌ نزل = مَنْزِلٌ
AKSAMI SEB'A=İçerisinde illet harfi bulunan fiillerdir.ا و ى
misal وجد illet harfi başta
ecvaf قال illet harfi ortada
nakıs رمى illet harfi sonda
lefif mefruk وقى illet harfi başında ve sonunda
lefif makrun طوى ikinci ve üçüncü harf illetli
misal fiiller ve ecvaf ya sı ve lefif mefruk fiiller ve muzarinin ikinci harfinin harekesi kesra ise مَفْعِلُ kalıbında yapıcaz.
örnek: جلس يجلِس مجلِسٌ
5.MİMLİ MASTAR=Diğer mastarlarda olduğu gibi zaman belirtmeksizin iş,oluş,eylem bildiren ve adındanda anlaşılacağı üzere başında mim harfi bulunan mastarlardır.
misal,ve lefifi mefruk fiillerin mimli masdarlarıمَفْعِلٌ vezninde gelir.
örnek: randevu وعد = مَوْعِدٌ vaat etmek
diğer fiillerin mimli mastarları ise مَفْعَلٌ vezninde türetilir.
örnek:giyinmek لبس= ملبسgiydi
6.İSMİ ALET=Türediği fiili yapma kolaylığı sağlayan alet ve edevatı ifade eder.sadece 3 harfli fiillerde yapılır.
Kalıpları== مِفْعَلٌ ٢= مِفْعاَلٌ ٣ = مِفْعَلَةٌ = ١
7.MÜBALAĞA SIYGASI=Bir varlıkta bir özelliğin çok olduğunu gösteren,fiilden türeyen,sıfat cinsinden isimlerdir.Belli başlı bir kalıpları yoktur.Ezbere dayalıdır.
Örnek=ضَحِكَ=güldü / ضَحَّاكَ=çok gülen
8.İSMİ TAFDİL=Türkçedeki “daha” ve “en” gibi üstünlük ifade eder.3harfli fiillerde أفْعَلُ kalıbında yapılır.
Örnek= أكْبَرُ -- كَبُرَ -- كَبِيرٌ
En büyük -- büyüdü -- büyük
İSİMDEN TÜREYEN İSİMLER
1.İSMİ TASĞİR=Türkçedeki küçültme isminin karşılığıdır.Acıma,sevimlilik katma ya da aşağılama amacıyla isimler tasğir işlemine tabi tutulur.
Yapılışı=3 harfli isimler فُعَيْلٌ vezninde yapılır.örnek= رُجَيْلٌ = رَجُلٌ
3 harften fazla olan isimler فُعَيْعِلٌ vezninde yapılır.örnek=سَفَرْجَل سُفَيْرِجٌ
İkinci harfi “elif” olan isimler küçültme işlemine tabi tutulurken,söz konusu “elif” harfi “vav” harfine çevrilir.
Örnek=kapıcık باب بُوَيْبٌ kapı
2.İSMİ MENSUP=Bir yere,bir millete,bir topluluğa veya bir aileye aidiyet bildiren isimlerdir.Türkçedeki “-li” yapım ekine karşılık gelen öncesi kesralı şeddeli ya (يّ)nın ismin sonuna eklenmesiyle yapılır.
Örnek=Türkiyeli تُرْكٌ تُرْكِيٌّ Türk
2.ÜNİTE SAHİH FİLLERİN ÇEKİMİ
Sahih fiillerin kök (asıl) yapısı açısından med harfi olmayandır.
1.SALİM=Kök harflerin içerisinde hemze ve şedde bulunmayandır.
gibi كتب
2.MUZAAF=Kök harflerinin içerisinde aynı harften iki tane bulunan filldir.
gibi دقَّ دَقَقْتُ
3.MEHMUZ=Kök harflerinin içerisinde hemze bulunan fiildir.
gibi أمر سأل قرأ
SALİM FİİLLERİN MAZİ ÇEKİMİ SF 32 DE
MUZAAF FİİLİN MAZİ ÇEKİMİ SF 35 DE
MUZAAF FİİLİN MAZİ ÇEKİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUS
هُنَّ DURUMU DAHİL İDĞAMI ÇÖZÜLÜR.
MUZAAF FİİLİN MUZARİ ÇEKİMİ SF 36 DA
MUZAAF FİİLİN MUZARİ ÇEKİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUS
SADECE هُنَّ و أنْتُنَّDURUMLARINDA İDĞAMI ÇÖZÜLÜR.
NOT=FİİL BAŞTA ÇEKİM ALMAZ.ORTADA ÇEKİM ALIR.
ذهب المعلمون في الصف ÖĞRETMENLER SINIFA GİTTİ.
المعلمون ذهبوا في الصف ÖĞRETMENLER SINIFA GİTTİLER.
MEHMUZ FİİLİN MAZİ VE MUZARİ ÇEKİMİ SF 38 DE
SÜLASİ FİİLLERİN 6 BABI
فَعَلَ يَفْعُلُ كَتَبَ يَكْتُبُ1.BAB
فَعَلَ يَفْعِلُ ضرب يَضْرِبُ2.BAB
فَعَلَ يَفْعَلُ فَتَحَ يَفْتَحُ 3.BAB
فَعِلَ يَفْعَلُ عَلِمَ يَعْلَمُ 4.BAB
فَعُلَ يَفْعُلُ حَسُنَ يَحْسُنُ 5.BAB
6. فَعِلَ يفْعِلُ حَسِبَ يَحْسِبُ BAB
Sahih fiillerin kök (asıl) yapısı açısından med harfi olmayandır.
1.SALİM=Kök harflerin içerisinde hemze ve şedde bulunmayandır.
gibi كتب
2.MUZAAF=Kök harflerinin içerisinde aynı harften iki tane bulunan filldir.
gibi دقَّ دَقَقْتُ
3.MEHMUZ=Kök harflerinin içerisinde hemze bulunan fiildir.
gibi أمر سأل قرأ
SALİM FİİLLERİN MAZİ ÇEKİMİ SF 32 DE
MUZAAF FİİLİN MAZİ ÇEKİMİ SF 35 DE
MUZAAF FİİLİN MAZİ ÇEKİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUS
هُنَّ DURUMU DAHİL İDĞAMI ÇÖZÜLÜR.
MUZAAF FİİLİN MUZARİ ÇEKİMİ SF 36 DA
MUZAAF FİİLİN MUZARİ ÇEKİMİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUS
SADECE هُنَّ و أنْتُنَّDURUMLARINDA İDĞAMI ÇÖZÜLÜR.
NOT=FİİL BAŞTA ÇEKİM ALMAZ.ORTADA ÇEKİM ALIR.
ذهب المعلمون في الصف ÖĞRETMENLER SINIFA GİTTİ.
المعلمون ذهبوا في الصف ÖĞRETMENLER SINIFA GİTTİLER.
MEHMUZ FİİLİN MAZİ VE MUZARİ ÇEKİMİ SF 38 DE
SÜLASİ FİİLLERİN 6 BABI
فَعَلَ يَفْعُلُ كَتَبَ يَكْتُبُ1.BAB
فَعَلَ يَفْعِلُ ضرب يَضْرِبُ2.BAB
فَعَلَ يَفْعَلُ فَتَحَ يَفْتَحُ 3.BAB
فَعِلَ يَفْعَلُ عَلِمَ يَعْلَمُ 4.BAB
فَعُلَ يَفْعُلُ حَسُنَ يَحْسُنُ 5.BAB
6. فَعِلَ يفْعِلُ حَسِبَ يَحْسِبُ BAB
4.ÜNİTE BEŞ İSİM VE İ'RABI
1baba أبٌ
2erkek kardeş أخٌ
3kayın beder حمٌ
4ağız فمٌ
5sahiplik ذو
5İSMİN İ'RABI
raf durumu vav dır.
جاء أبوكvav ile merfudur.
nasp durumu elif dır.
شاَهَدْتُ أباكmefuldur.elif ile mansuptur.
cer durumu ya dır.
سلّمتُ على أبيك ismi mecrurdur.
5 İSMİN ÖZELLİĞİ
1.Mutlaka sonunda bitişik zamir bulunur.mütekellim yası hariç!
أخِي(kardeşim) 5 isimden değildir.çünkü sonunda mütekkelim ya 'sı var.
أخوه - أخوكَ beş isimdendirler.sonunda bitişik zamir var.
2.Tesniye (ikili) veya cemi olduklarında 5 isimden sayılmazlar.
3.5 isim yalın olarak gelmez.yani ya zamir alır yada isme izafet olur.
örnek أخو محمد beş isimden (isme izafet olmuş)
أخٌ beş isimden değil çünkü yalın
كانismi raf haberi nasp eder.
كانve arkadaşları geldikleri zaman boşluk hemen كان den sonra ise raf durumu seçilir.
Eğer كان den sonra bir isim varsa isimden sonra boşluk varsa nasp durumu seçilir.
örnek=كان أبي ذا علمnasp
كان ذو أبي علم raf
ÖNEMLİ BİR NOT=ذوDAN SONRA SADECE İSİM GELİR.
YANİ...ZAMİR OLMAZ +ذو İSİM OLUR + ذو
إنَّVE KARDEŞLERİ İSMİNİ NASP HABERİNİ RAF YAPAR.
YANİ KANE İLE TAM TERSİDİR.
NOT=5 İSİMLER HARF İLE İRAB OLUR.
1baba أبٌ
2erkek kardeş أخٌ
3kayın beder حمٌ
4ağız فمٌ
5sahiplik ذو
5İSMİN İ'RABI
raf durumu vav dır.
جاء أبوكvav ile merfudur.
nasp durumu elif dır.
شاَهَدْتُ أباكmefuldur.elif ile mansuptur.
cer durumu ya dır.
سلّمتُ على أبيك ismi mecrurdur.
5 İSMİN ÖZELLİĞİ
1.Mutlaka sonunda bitişik zamir bulunur.mütekellim yası hariç!
أخِي(kardeşim) 5 isimden değildir.çünkü sonunda mütekkelim ya 'sı var.
أخوه - أخوكَ beş isimdendirler.sonunda bitişik zamir var.
2.Tesniye (ikili) veya cemi olduklarında 5 isimden sayılmazlar.
3.5 isim yalın olarak gelmez.yani ya zamir alır yada isme izafet olur.
örnek أخو محمد beş isimden (isme izafet olmuş)
أخٌ beş isimden değil çünkü yalın
كانismi raf haberi nasp eder.
كانve arkadaşları geldikleri zaman boşluk hemen كان den sonra ise raf durumu seçilir.
Eğer كان den sonra bir isim varsa isimden sonra boşluk varsa nasp durumu seçilir.
örnek=كان أبي ذا علمnasp
كان ذو أبي علم raf
ÖNEMLİ BİR NOT=ذوDAN SONRA SADECE İSİM GELİR.
YANİ...ZAMİR OLMAZ +ذو İSİM OLUR + ذو
إنَّVE KARDEŞLERİ İSMİNİ NASP HABERİNİ RAF YAPAR.
YANİ KANE İLE TAM TERSİDİR.
NOT=5 İSİMLER HARF İLE İRAB OLUR.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder