1. ÜNİTE
YENİDEN YAPILANMA DÖNEMİ
Türk istiklal Harbi’ni gerçekleştiren lider Mustafa
Kemal Atatürk ve kadrosu maddi imkânsızlıklar kadar Türk insanının yarından
ümitsiz, karamsar hâlinden ileri gelen problemleri aşılmak zorunda kalmıştır.
Osmanlı Devleti’nin son döneminde yaşadığı ekonomik, siyasi ve sosyal çalkantılar dolayısıyla Anadolu insanının yöneticilerine karşı duyduğu güvensizlik ve kuşku dönemin edebiyat ürünlerine kadar yansımıştır.
Bu dönemin ruh hâlini yansıtmada başarılı olmuş roman örnekleri arasında,
Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Yaban” (ilk baskısı 1932) ve Kemal Tahir’in “Yorgun
Savaşçı” (ilk baskısı 1965) adlı romanlarıdır.
CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA TÜRKİYENİN
GENEL GÖRÜNÜMÜ
Nüfus: İstatistik göstergeler ışığında Türkiye’nin nüfusu 1927 yılı verilerine göre
13.648.270 kişidir. Ülke genelinde 63 il, 328 ilçe, 699 bucak, 39.901 köy vardır.
1927 yılı nüfus verilerine göre; nüfusun 6.563.879’u erkek, 7.084.391’i kadındır.
Son dönemdeki savaşların etkisiyle erkek nüfusun azaldığı dikkat çekmektedir. Bu
nüfusun %24.2’si şehirlerde, %75.8’i köylerde oturmaktaydı. Diğer bir deyişle bir
kırsal toplum söz konusu idi. Sosyolojik anlamda modernleşmenin en önemli göstergelerinden biri olan şehirleşmenin gerilemesi ve şehir nüfusunun köylerde yaşayan nüfusu geçmesi için 1985 yılını beklemek gerekmiştir.
Sağlık: Ülke genelinde sağlık hizmetleri son derece yetersiz seviyedeydi. Ço-
ğunluğu büyük yerleşim merkezlerinde toplanmış devlet hesabına ve serbest çalışan tüm sağlık personelini kapsayacak şekilde 1928 yılı itibarıyla 1.078 doktor,
130 hemşire, 1.059 sağlık memuru ve 377 ebe mevcut görünmektedir. Kabaca bir
hesapla 12.661 kişiye bir doktor düşmektedir. Tabiidir ki ülke geneline eşit şekilde bir dağılım söz konusu de¤ildir. Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisinin çıkardığı ilk kanunlarda halkın sağlığına yönelik olanlara öncelik vermesi mevcut durumu yoruma ihtiyaç bırakmadan ortaya koymaktadır.
Eğitim: Cumhuriyet idaresinin üzerinde en çok duracağı saha eğitim olacaktır.
Atatürk’ün Cumhuriyeti emanet edeceği aklı hür, vicdanı hür nesillerin ancak eğitimle mümkün olacağı düşüncesiyle daha millî mücadelenin savaşları devam ederken Ankara’da toplanan Maarif Kongresi ile eğitim alanında yapılması gereken atılımlar değerlendirmeye alınmıştır.
Maarif Kongresi: Kütahya Altıntaş Savaşları sırasında
15-21 Temmuz 1921 tarihleri arasında Ankara’da Mustafa Kemal Paşa’nın
açılışını yaptığı kongrede ülke eğitimcileri görüş ve önerilerini devlet yöneticileri
ile paylaşmışlardır.
İlköğretim:1923-1924 yılı verilerine göre Türkiye’de mevcut ilkokul sayısı
4.894’tü. Bu okullarda eğitim alan öğrenci sayısı 341.941 iken bu müesseselerde
görev yapan öğretmen sayısı ise 10.238’dir.Ülkede 1860’lı yıllardan itibaren aydınlar ve devlet adamları arasında devamlı bir arayışa konu olan
okur-yazar oranını artırma mücadelesinde 1928 Harf inkilabı ile yeni bir devreye
başlangıç yapıldığı göz önüne alınmalı ve 1940’ta ulaşılan rakamların yaklaşık %0.5
seviyelerinden başladığı unutulmamalıdır.
*Ortaöğretim tablosu da iç açıcı olmaktan uzaktır. 1923-1924 senesinde 72 ortaokul, 796 öğretmen ve 5.905 öğrenci ile faaliyet göstermektedir. Liselerde ise 23
okul, 513 öğretmen ve 1.241 öğrenci mevcuttur.
*Yüksek öğretim devresi de öncekilerden farklı değildir. Osmanlı Devleti’nin
yıkılışında mevcut fakülte ve yüksek okul sayısı 9, öğretim elemanı 307, öğrenci sayısı 2.914’tür
*Dönem nüfusunun yarıdan fazlasının kadın olduğu göz önüne alınırsa halkın kız
çocuklarını okutmakta çok çekingen davrandığı görülecektir. Cumhuriyet döneminde kız çocuklarının eğitimine büyük önem verilerek başlangıçtan itibaren bü-
yük bir gelişme gösterilmiştir. Aynı artışın öğretmen sayısında da görülmesi bilinç-
li bir iyileştirme gerçekleştirildiğinin kanıtı olmalıdır.
*Cinsiyetler arasındaki denge bakımından ise sevindirici bir artışın sağlanmış olduğunun altı çizilmelidir. 1940-1941 yılı verilerine göre erkek öğrenci sayısı 661.279,
kız öğrenci sayısı 294.468 olmuştur. Yani yarıya yaklaşmıştır. Kız öğrenci sayısı
toplamda %18 den %44.4’e yükselmiştir. Kadın öğretmen sayısında da benzer artış
söz konusu olmuştur. 1923-1940 aralığında toplamda %11.8’den %29’a yükselmiş-
tir.
Tarım
Osmanlı toplumu büyük oranda bir tarım toplumu idi. 1927 tarihli tarım sayımına
göre ülkede mevcut nüfusun % 67.7’si çiftçilik yapmaktaydı
Türkiye’nin I.Dünya Savaşı öncesinde toprak sahipliği açısından bakıldığında
toprak sahibi olmayan köylü, bütünün ancak %8’ini oluşturmaktadır. Orta ve az
topraklı köylüler, toplam köylü nüfusun %87’sini meydana getirirken ekili topra-
ğın ancak %34.5’ine sahiptirler. Çiftçi kesimin %5’i ise ekili toprakların % 65.5’ine
maliktirler.
1927 Tarım Sayımı’ndaki durum göz önüne alındığında toplam ekilen alanın
yaklaşık iki katına denk gelmektedir ve önemli bir miktardır. 1950’ye gelindiğinde
kırsal alanda yaşayan ailelerin %20’sinin topraksız olduğu dikkate alındığında
önemli bir hamlenin yapılmış olduğunu ifade etmek mümkün görünmektedir.
Ulaşım
Osmanlı Devleti’nin XIX. yüzyılın ortalarında başlattığı, öncelikle sermaye birikimi
olmadığı için yabancı yatırımcılara ihtiyaç duyduğu demiryolu yapımı yüzyılın sonlarında yabancı devletlerle iyi ilişkileri devam ettirmek için kullanılan bir vesile hâ-
line dönüşmüştür. ikili siyasi ilişkilerin seyrine göre dağıtılmaya başlanan demiryolu imtiyazı ulaşım ağını gayri millî bir duruma getirmiştir.
Demiryolu ile ulaşıma büyük önem veren Cumhuriyet hükûmetleri hat uzunlu-
ğu ve sayısını artırmanın yanında önemli oranda millîleştirme faaliyeti gerçekleştirmiştir. Osmanlı Devleti’nden devralınan demiryolu ulaşımında 1923 yılı itibarıyla
hat uzunluğu 3.756 km, tren kilometresi 1.427.000 km idi. 1938 yılına gelindiğinde
ise 7.148 km hat uzunluğuna karşın tren kilometresi 15.598.000 km olmuştur. On
iki yıllık savaş döneminin yıkımlarına karşın on beş yılda ortaya konulan %100’lük
artış dikkate değer bir gelişmeyi işaret etmektedir
1923’te 2.500 km olan karayolları, 1938 itibarıyla 21.575 km uzunluğa erişmiş-
tir. Karayolu ağında da önemli ölçüde bir artışın sağlanmış olduğu söylenebilir.
Ekonomik Durum
*Osmanlı Devleti’nin son yıllarındaki ithalat ve ihracat dengesine baktığımızda; Devlet’in alım satım oranının oldukça dengesiz seyrettiğini söyleyebiliriz.
Elbette ki son
yüzyılda gerçekleştirilen ve millî üretimin tamamen önünü tıkayan anlaşmalar bu neticenin önemli sebepleri arasındadır. Dışarıya ancak tarım ürünleri ve ham madde
satabilen bir ekonomi söz konusudur.Cumhuriyet’in ilk yıllarında dolar kuru 1$=T 67
olarak gerçekleşmişti.Bir diğer deyişle tamamen bir tarım ülkesi söz konusudur. Ülkede kişi başına düşen millî gelir ise 75.7 lira( 45.3 $) dı.
TBMM Hükûmetinin kuruluşu ile birlikte daimi olarak zirai üretimi artırmak ve
sahipsiz veya vakıf ve devlet malı toprakları topraksız köylüye dağıtmak yönünde
çeşitli uygulamalar yapılmıştır
On beş yıllık dönemin sonunda gayrisafi millî hasılanın %100 arttığını görmekteyiz. Söz konusu sektörler açısından sadece sanayi gelirlerinde yaklaşık %150’lik bir
artış söz konusudur. Tarım ve hizmet sektörleri genel artış oranında kalmışlardır.
Ekonomik Düzenlemeler
6 Eylül 1922 tarihli bir bakanlar kurulu kararı düşmanın yakıp yıkarak terk ettiği
yerlerdeki halkın mağduriyetini gidermek, sefaletine engel olmak için yine halkın
yardıma çağrılmasını emrediyordu. Çözüm yollarının Adliye, Dahiliye ve Sıhhiye
Bakanları’ndan oluşan bir kurul tarafından hükûmete önerilmesi ilk adım olarak
kabul edilmiştir.Birkaç gün sonra “Afyon’dan itibaren yakılıp yıkılmış köylerdeki
halkın yemeklik, tohumluk gibi temel ihtiyaçlarının yanı sıra diğer gereksinimlerinin karşılanması için sosyal yardım komisyonlarının kurulması kararı alınmıştır.
İş gücünü artırmak için;
1)Ekim ve hasat zamanlarında ağır cezaya mahkûm olanların dışındaki bütün hükümlülerden yararlanma yoluna gidilmiştir.
2)Üretime ayrılacak gücü bir an evvel arttırmak mecburiyeti, hükûmeti askerlerden
de yararlanmaya sevk etmiştir.
3)Barış zamanında askerlere bulundukları yerin ziraat kuruluşları tarafından yeni ziraat usullerinin uygulamalı olarak öğretilmesi kararlaştırılmıştır.
4)Askerî birliğin olduğu yerde zirai müessese yoksa millî Savunma
Bakanlığının talebi üzerine iktisat Bakanlığı geçici olarak fen memurları ve ziraat
aletlerini temin etmekle görevlendirilmiştir.
Nitekim 11 Ekim 1922 tarihinde Mudanya Mütarekesi’nin imzalanmasının hemen akabinde orduda en yaşlı askerlerden başlayarak 17 dönem askerin terhisi söz konusu olmuştur1881-1898 doğumlu erlerin terhisi Lozan konferansı günlerinde dahi sürdürülmüştür. Batı Cephesi’nin bu şekilde askerî gücünün zayıflatılması I. ve II. ordu komutanlarınca olumlu karşılanmamış olsa da hükûmet bu uygulamaya ısrarla devam etmiştir.
İdari Düzenlemeler
*Savaştan sonra ilk adımlardan biri Mondros Mütarekesi günlerinde itilaf Devletlerinin baskıları sonucu idam edilen “şehid-i millî” Boğazlıyan eski kaymakamı Kemal Bey’in eşi ve çocuklarına vatana hizmet tertibinden yeter miktar maaş bağlanması olmuştu.
*Tehcir suçları iddialarından dolayı gözaltında olanların serbest bırakılarak öylece mahkemelerinin devamına karar verilmesi izlemiştir. Yeni devlet haksızlığa uğrayan elemanlarına sahip çıkarak, itibarlarını iade etmekle işe başlamış oluyordu.
*Hükûmet daha Mayıs 1922’de yurt dışına gidecek vatandaşlara verilen pasaportlardaki iznin padişah adına olan şeklini Türkiye Büyük Millet Meclisi namına çevirerek ülke ve millet adına söz söyleme yetkisini fiilen kullandığını ortaya koymuştu. Bunu tapu senetlerinin üzerindeki padişah tuğrasının yerine Türkiye Bü-yük Millet Meclisi adının konması ve senetteki “sened-i hakanî” ibaresinin yerine “millî” sıfatının eklenmesi takip edecektir.
*6 Ekim 1923 tarihinde çıkarılan bir kanunla Büyük Taarruz ve Başkomutan
Meydan Savaşı’ndan önce millî orduya katılarak istiklal Mücadelesi’ne dahil olan
her dereceden askeriye mensubunun ordunun barış durumuna geçişinde maddi
ve manevi mağdur edilmemesine yönelik tedbirler alınmıştır.
*Diğer taraftan Mondros Mütarekesi’nden 23 Ağustos 1923’e kadar geçen süre zarfında ülke savunmasına katkıda bulunmak için yapılan işlerin suç sayılmayacağı karara bağlanmıştır.
Askeri Düzenlemeler1)Türkiye Büyük Millet Meclisi 1 Kasım 1923 tarihinde seferberliği kaldırmıştır.
2)Genelkurmay Başkanı ve Batı Cephesi Komutanı Mareşal Fevzi Paşa’yı görevleri üzerinde kalmak kaydı ile karargâhıyla 27 Temmuz 1923’te Ankara’ya getirtmişti.
3)BatıCephesi karargâhı da cephe ile ilgili işlemlerini tamamladığı gerekçesiyle Genelkurmay Başkanlığının teklif ve Başkomutanlığın uygunu ile 1 Eylül 1923 tarihinden itibaren de lağvedilmiştir.
4) Ordunun savaş durumundan barış hâline geçirilmesi çalışması sürecinde 5 Ağustos 1923 tarihli Hazar Kuruluş ve Konuş Projesi uygulanmıştır
5)Türk Kara Kuvvetleri, üç ordu müfettişliği, dokuz kolordu, on sekiz piyade tümeni, üç süvari tümeniyle İzmir, Çatalca, Erzurum ve Kars Müstahkem Mevkilerinden oluşturulmuştur.
6)Birinci Ordu Karargâhı Ankara, ikinci Ordu Karargâhı Konya, Üçüncü Ordu Karargâhı Diyarbakır olarak belirlenmiştir.
SİYASİ DÜZENLEMELER SALTANATIN KALDIRILMASI
1 Kasım 1922 tarihinde kaldırılmıştır.
18 Kasım 1922 tarihli toplantının beşinci celsesinde hükûmet halife Vahideddin
Efendi’nin ingilizlere sığınarak İstanbul’dan ayrıldığını bildirmiştir. Meclis, şer’iye
Vekili Vehbi Efendi’nin bir fetvası ile “hilafetten bilfiil feragat etmekle şer’an münhali’ (tahttan indirilmiş) olduğuna” karar vermiştir. Yeni halife için yapılan seçimde 163 milletvekili oy kullanmış, Abdülmecid Efendi 148 oyla halife seçilmiştir.
Adım Adım Yeni Sisteme Geçiş
Türkiye Büyük Millet Meclisinin halifeye biat etmesi düşüncesini seslendirenler halifeyi mevcut hâlde saltanat sıfatına sahip olmadan devletin başkanı ve sahibi sayıyorlardı.Bu doğrultuda yayımladıkları;
Hilafet-i İslamiye ve Büyük Millet Meclisi kitapçıkla hilafetin hükümet demek olduğunu iddia etmişlerdir.
Buna mukabil konuya açıklık getirmek üzere hilafetin asıl bu düzenleme ile gerçek yerini bulduğunu savunan 30 kadar makaleden oluşan Hilafet ve millî Hâkimiyet adlı derleme bir kitap neşredilmiştir.
*Saltanatın kaldırılması ile gelinen aşamadan bir şekilde geri dönüş olmamasını
temin için 15 Nisan 1923’te 334 numaralı ek kanunla, saltanatın ilgası, egemenliğin
vazgeçilemez, bölüştürülemez ve devredilemez şekilde Büyük Millet Meclisince
temsil edildiği esasına karşı söz, yazı ya da fiillerle direnen, kargaşalık çıkaranların
vatan haini olacakları kabul edilmiştir.
*3 Mayıs 1923 tarihinde 320 sayılı Kanun ile Geçici Seçim Kanunu’nda seçmen
yaşı ve milletvekili sayısı 50.000 yerine 20.000 erkek nüfus için bir kişi olmak üzere artırılmıştır. Bu hamlelerin ardından Mustafa Kemal Paşa, Mecliste birlikte çalış-
tığı Müdafaa-i Hukuk grubunun Halk Fırkasına dönüşeceğini de bildiren 9 Umde’yi yayıMlamıştır.
HALİFELİĞİN KALDIRILMASI
Cumhuriyetin ilanı üzerine gösterilen tepkiler ve muhaliflerin halifenin etrafında toplanmaları meselenin hallini hızlandırmaktan başka bir şeye yaramamıştır.
Örneğin Rauf (Orbay) Bey’in cumhuriyetin ilanında acele edildiğine, iyice tartışıllmadan, Anayasa’daki ilgili hükümler düzeltilmeden gündeme sokulduğuna dair eleştirilerle dolu mülakatı 1 Kasım 1923 tarihinde Vatan ve Tasvir-i Efkar Gazetelerinde yayımlandı.Aslında 13 Ekim 1923’te Ankara’nın başkent olarak kabulü ve 29 Ekim 1923’tecumhuriyetin ilan edilmesi Türkiye’de eski devletten her şeyiyle ayrı yeni bir devletin resmen hayata geçtiğini simgeleriydi. Buna mukabil millî Mücadele’de Mustafa Kemal Paşa ile birlikte çalışmış bazı önemli şahsiyetler cumhuriyetin ilan şeklinden rahatsız olduklarını ifade ile mücadelenin önderleri arasında ayrılık olduğunu göstermişlerdi. Bu şahısların muhalefetlerini halife Abdülmecit Efendi etrafına toplanmak ve ona destek vermekle göstermesi dikkat çekici bir durum yaratmıştır.Gelişmelere karşı Mustafa Kemal Atatürk halifeliğin yapılacak olan İnkilaplara engel olacağı için endişelenmiş ve çeşitli kurumlarla (Basın ,Üniversite , Ordu ) bu konuyu müzakere etmiştir.
Müzakerenin kafi olduğuna dair önergelerden
sonra geçilen oylamada hilafetin ilgası oy birliği ile kabul edilmiştir
sağlayan değişiklikler gerçekleştirmiştir. Bu kanunlar ile şeriye ve Evkaf ile Erkan-ı Harbiye-i
Umumiye Vekâletleri kaldırılmıştır. Ülkedeki bü-tün okulların idaresi Maarif Vekâletine bağlanmıştır. Halifelik kaldırılmış, Diyanet işleri Başkanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı kurulmuştur .Kanun gereğince Abdülmecid Efendi ailesiyle birlikte 4 Mart 1924’te trenle İsviçre’ye gönderildi. Hanedana mensup 33 erkek 36 kadın hemen birkaç gün içinde yurtdışına çıkarıldılar
Böylece Türk milletinin 23 Nisan 1920 tarihinde başladığı Millî HâkimiyetMücadelesi tam anlamı ile kanunlaşmış , esasları belirlenmiştir.
ÜNİTE SONU SORULARI
1. Yunan işgal ordularına karşı mücadelenin devam ettiği sırada 15-21 Temmuz 1921 tarihleri arasında toplanan I.Maarif kongresini aşağıdakilerden hangisi tanımlar?
a. Öğretmenlerin yıllık kongre toplantısıdır
b. Öğretmenlerin yetersiz mali koşullarının düzeltilmesini istedikleri bir
danışma toplantısıdır
c. TBMM hükûmetinin oluflturmakta olduğu yeni
devletin eğitim politikalarını
belirleme kararlılığının göstergesidir
d. İstanbul hükûmetinin eğitim alanında olağan yıllık toplantılar yapmaktadır
e. İtilaf devletlerinin Türkiye’deki eğitimi planlama
isteğinin göstergesidir
2. Nüfusun %75’i köylerde oturmakta, ihracatının
%80’inini tarım ürünlerinin oluşturmakta iken Türkiye’nin yurtdışından buğday ithal etmesinin sebebi aşa-
ııdakilerden hangisi değildir?
a. Üretimin yetersiz olması,
b. Belli merkezlerde üretilen ürünün tüketim bölgelerine ulaştırılamaması
c. Üretici konumdaki vatandaşlarda pazar için üretim fikrinin yaygınlaflmamış
olması
d. Üretim teknikleri ve araçlarının çok eski olması
e. İthal buğdayın yerli üründen daha sağlıklı
olması
3. Osmanlı Devletinden devralınan %6 okuma yazma
oranının 1940’da %24’e çıkması değerlendirilirken hangisi
söylenemez?
a. 1928 Harf inkilabının başarısı
b. Yeni oluflturulan Türk Alfabesinin Türk Milleti
tarafından kolay öğrenildiği
c. Takip edilen eğitim öğretim politikalarının başarılı olduğu
d. Türk milletinin eğitim öğretim konusundaki istekliliğini
e. Yeni alfabeninde Türk dili yapısına uymadığı
4. Aflağıdakilerden hangisi TBMM Hükûmetinin Mudanya Mütarekesinden hemen sonra attığı adımlardan değildir?
a 1881-1897 dönem askerler terhis edilmiştir
b. Ordu savaş durumundan barış durumuna geçirilmiştir
c. Tapu senetlerindeki “hakani” ibaresi yerine
“millî” kavram› getirilmiştir
d. İşgal bölgesindeki köylüye tohumluk ve yemeklik tahıl dağıtımı yapılmıştır
e. Savaşın tekrar başlaması ihtimeline karşı asker
toplamak
5. Ahmet Tevfik Paşa’nın Lozan Konferansına beraber
gitmek için TBMM’de müracaatının sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
a. Türk milletinin haklarının korunmasında yardımcı olmak,
b. Milletin gözünde meşruluğunu yitiren Saltanat
makamı ve İstanbul hükûmetini sürece dahil
ederek ömrünü uzatmak
c. Diplomatik tecrübelerinden Ankara hükûmetini
yararlandırmak
d. Türkiye’nin siyasi idaresinde ikilik olmadığı mesajını vermek
e. İtilaf devletlerine kendilerinin de bir güç oldu-
ğunu göstermek
6. Saltanat hangi tarihte kaldırılmıştır?
a. 23 Nisan 1920
b. 1 Kasım 1922
c. 11 Ekim 1922
d. 3 Mart 1924
e. 13 Ekim 1923
7. Saltanatın kaldırılması teklifinin meclise sunan milletvekili aflağıdakilerden hangisidir?
a. Rıza Nur
b. Rauf Orbay
c. İsmet inönü,
d. Hüseyin Avni(Ulaş)
e. Seyyid Bey,
8. Hilafetin kaldırılması sırasındaki ilmi ve tarihi izahları ile Türkiye Büyük Millet Meclisindeki tereddütleri gideren dönemin Adliye vekili kimdir?
a. Vasıf Çınar,
b. Halil Hulki Bey
c. Seyyid Bey,
d. İsmail Suphi Bey
e. İsmet İnönü
9. Türkiye’de hilafetin lağvedildiği tarih aşağıdakilerden hangisidir?
a. 1 Kasım 1922
b. 23 Nisan 1923
c. 13 Ekim 1923
d. 3 Mart 1924
e. 29 Ekim 1923
10. Aşağıdakilerden hangisi Hilafetin kaldırılması ve
hanedan ailesinin yurtdışına gönderilmesinin amaçları
arasında sayılmaz?
a. Cumhuriyetin ilan›na muhalefet edenlerin etrafında toplanacakları bir güç odağını etkisiz bı-
rakmak
b. Müslüman sömürgeleri olan emperyalist devletlerin Türkiye’nin iç işlerine karışmasını önlemek
c. Cumhuriyet idaresi ile halka verilen hâkimiyet
hakkının herhangi bir makam ile paylaşılmayacağını göstermek
d. Türkiye’de yeni dönemde eskiye dönüşü düşündürecek sembolleri ortadan kaldırmak
e. Hanedan üyelerinin mallarına el koymak
CEVAP ANAHATARI : 1.E 2.E 3.E 4.E 5.B 6.B 7.A 8.C 9.D 10. E
NOT; Önceliğiniz kitabınız olsun sınavlarda çok ayrıntı olabilecek yerlerden soru soruluyor.
Hazırlayan:Mikdad
inkılap tarihi 2.ünite sorularımız
"türkiye ahalisine din ve ırk farkı olmaksızın vatandaşlık itibariyle türk denir" ibaresi ilk defa hangi anayasada yer aldı
a-kanuni esasi
b-1924 anayasası
20 nisan 1924'de yürürlüğe giren anayasa hangi tarihe kadar yürürlükte kalmıştır
a-1945
b-1956
c-1960
eğitmen kursları aşağıdakilerden hangisine ilham kaynağı olmuştur
a-darülmuallimin
b-köy enstitüleri
eğitmen kursları hangi milli eğitim bakanı zamanında faaliyete geçmiştir
a-hüseyin avni bey
b-saffet arıkan
türkiye iktisat kongresi hangi tarihler arasında toplanmıştır
a-17 şubat-4 mart 1923
b-17 şubat-4 mart 1924
kaç yılında ankara üniversitesinin temelini oluşturan dil ve tarih-coğrafya fakültesi kuruldu
a-1938
b-1936
c-1937
yeni türk devletinin ekonomik modelini belirlediği kongre aşağıdakilerden hangisidir
a-beş yıllık kalkınma planı
b-türkiye iktisat kongresi
.......... misak-ı iktisadı kararı alınmıştır
a-maarif kongresi
b-türkiye iktisat kongresi
aşağıdakilerden hangisi terakkiperver cumhuriyet fırkasının başkanıdır
a-kazım karabekir paşa
b-refet bele
aşağıdakilerden hangisi terakkiperver cumhuriyet fırkasının kurucuları arasında değildir
a-kazım karabekir
b-ali fuat cebesoy
c-vasıf(çınar) bey
d-refet bele
e-rauf orbay
f-adnan adıvar
terakkiperver cumhuriyet fırkası
ekonomide ........
devlet yönetiminde ........ ilkeleri arasındadır
a-merkeziyetçilik-liberalizm
b-liberalizm-merkeziyetçilik
terakkiperver cumhuriyet fırkası türkiye cumhuriyetinin kaçıncı partisidir
a-birinci
b-ikinci
takrir-i sükun kanunu kaç yılına kadar yürürlükte kalmıştır
a-1928
b-1927
c-1929
mustafa kemalin isteğiyle 12 ağustos 1930'da kurulan parti aşağıdakilerden hangisidir
a-serbest cumhuriyet fırkası
b-terakkiperver cumhuriyet fırkası
giritli şevkinin ihbarıyla suikast önlenmiştir
eski vekil ziya hurşit ve tertipçiler istiklal mahkemelerinde yargılanarak idam edilmiştir
yukarıda hangi isyandan bahsedilmiştir
a-menemen kubilay olayı
b-izmir suikastı
ilk cumhuriyet şehidi kimdir
a-kubilay
b-ziya hurşit
menemen olayı kaç tarihinde çıkmıştır
a-23 aralık 1930
b-24 aralık 1930
türkiye iş bankası ne zaman kurulmuştur
a-1923
b-1924
1925'de kurulan sanayi ve maadin bankası niçin kurulmuştur
a-sanayiye kredi sağlamak için
b-çiftçiye kredi sağlamak için
teşvik-i sanayi kanunu kaç yılında çıkarıldı
a-1927
b-1926
teşvik-i sanayi kanunu niçin kurulmuştur
a-halkı yerli mallara yönlendirmek
b-sınai yatırımlara özendirmek
ikinci sanayi planından niçin vazgeçilmiştir
a-1. dünya savaşı sebebiyle
b-2. dünya savaşı sebebiyle
ikinci sanayi planından vazgeçildikten sonra hangi plan hazırlanıp uygulanmıştır
a-iktisadı savunma planı
b-ekonomi kalkınma planı
enerji ve maden sektörünü millileştirmek için 1935 kurulan banka aşağıdakilerden hangisidir
a-eti bank
b-sümer bank
maden tektik ve arama enstitüsü kaç yılında kuruldu
a-1933
b-1935
merkez bankası kaç yılında kuruldu
a-1933
b-1931
1924 anayasasın da yargı kuvveti hangisine verilmiştir ?
a.bakanlar kuruluna
b.tbmm yec.bağımsız mahkemelere
cumhuriyet yönetiminin osmanlıdan devraldığı en yüksek eğitim kurumu ?
a.mülkiye
b.darüşşafakac.darulfünun
türkiye iktisat kongresi hangi ilde toplanmıştır ?
a.ankara
b.istanbulc.izmir
d.sivastürkiye cumhuriyetinin ilk muhalefet partisi hangisidir ?a.terakkiperver
b.ahrar
c.halk fırsatı
şeyh sait isyanını bastırmak için çıkartılan kanun hangisdir ?
a.hıyaneti vataniyeb.takriri sükun kanunu
c.teşkilatı esasiyeşeyh sait isyanının tarihi ?
a.17 şubat 1923b.13 şubat 1925
c.1 ocak 1928
halkevleri hangisinin kapatılmasıyla kurulmuştur ?
a.öğretmen okullları
b.köy enstitüleric.türk ocakları
tc.nin 3.siyasal partisi hangisidir ?
a.demokrat parti
b.terakkiperverc.serbest cumhuriyet fırkası
...1933 yılında esnaf ve sanatkarın kredi ihtiyacı için kurulmuş bankadır .
a.etibank
b.sümerbank
c.iş bankasıd.halk bankası
1.beş yıllık sanayi planı hangi yılları kapsar ?
a.1933-1938b.1934-1938
c.1930-1935
cumhuriyet tarihinde meclis hükümeti sistemnden kabine sistemine eçiş hangi olayla gerçekleşmiştir?
a-cumhuriyet ilanı
b-tevhıd-i tedrisat kanunuyla
c-saltanatın kaldırılmasıyla
resim ve heykel müzesi ne zaman açılmıştır?
a-atatürk dneminde
b-ismet inonü dneminde
c-tansu çiller dnemınde
medreseler hangi yasaya dayanarak kapatılmştr?
a-tevhid-i tedrisat
b-takrir-i sukün
c-erkan-ı harbiye
*tekke zaviye ve türbelern kapatlması
*soyadı kanunun kabulü
-yukardaki inkılaplar hangi alanda gerçeklerşmiştir?
a-eğitim
b-hukuk
c-toplumsal
d-ekonomi
e-sanayi
takrir-i sukün kanunu kaç yılında ilan edilmiştir?
a-4 mart 1925
b-7 eylül 1935
c-3 ekim 1925
serbest cumhuriyet fırkasının kurucusu ve genel başkanı kimdir?
a-ali fethi oktar
b-m.kemal atatürk
c-ismet inonü
şeyh sait isyani kıaç yılında başlamıştır?
a-1925
b-1937
c-1923
izmir suikastı kaç yılında gerçeklerşmiştir?
a-14 haziran 1926
b-23 temmuz 1928
menemen olayı kaç yılında gerçekleşmiştir?
a-23 aralık 1930
b-23 kasım 1923
•Ekonomide liberalizmi ve
•Kadınlara siyasal haklar verilmesini savunmuştur.
yukardakıleri en çok kımler savunmştur?
a-serbest cumhuryt fırkası
b-terakiperver cmhuryt fırkası
c-cumhuruyt halk fırkası
verilenlerden hangisi şeyh sait isyanının sebeplerindendir?
a-İsyanı bastırmak için Takrir-i Sükûn Kanunu
b-İstiklal mahkemeleri yeniden kuruldu
c-Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı
d-Çok partili hayata geçiş denemesi başarısızlıkla sonuçlandı.
e-kadınlara siyasi haklar verildi
*Yeni Türk Devleti’nin ilk siyasi partisidir.
*Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’tür.
* Ekonomide devletçilik politikasını benimsemiştir.
*İnkılâpların öncülüğünü yapmıştır.
yukarda verilenler hangi partinin özellikleridir?
a- terakiperver cmhuryt partisi
b-cumhuriyt halk fırkası
c-serbest cmhryt fırkası
3.ünite soruları
hangisinin kurduğu düzen için adı konulmamış cumhuriyet biçimi denilebilir ?
a.istanbul hükümetinin
b.ingilterenin
c.tbmm nin
d.itilaf devletlerinin
hangisi halkın yönetime katılımını artıran ,demokrasideki önemli gelişmelerden sayılamaz?
a.sened-i ittifak
b.tanzimat fermanı
c.1876 kanuni esasi
d.31 mart vakası
e.ıslahat fermanı
teşviki sanayi kanunu hangi yıl çıkarıldı ?
a.1924
b.1928
c.1927
d.1925
laiklik anlayışının avrupaya yayılma olayı hangisidir ?
a.rönesans
b.reform
c.fransız ihtilali
d.mezhep savaşları
hangisi atatürkün halkçılık ilkesi için söylenemez ?
a.millidir
b.ilmidir
c.taklididir
d.tabiidir
hangisi türk tarihi tetkik cemiyetinin kuruluş tarihidir ?
a.12 temmuz 1932
b.15 nisan 1931
c.10 temmuz 1931
1926 da sarayburnuna koydurduğu helkelini kim yapmıştır ?
a.ebert
b.krippel
c.ibrahim çallı
d.bellini
yeni harfleri öğretmek için açılan okulun adı ?
a.köy enstitüleri
b.millet mektepleri
c.türk ocakları
d.halkevleri
ya istiklal ya ölüm sözünden kasıt nedir ?
a.çağdaşlık
b.eşitlik
c.tam bağımsızlık
d.adalet
darülbedayi ....adıyla değiştirilmiştir.
a.ekin tiyatrosu
b.şehir tiyatrosu
c.sanat tiyatrosu
osmanlıda ilk sinema salonu hangi yıl açıldı ?
a.1906
b.1908
c.1924
d.1923
cumhuriyetçiliğin tanımlarıyla ilgili hangisi yanlıtır
a.halk,ahali
b.büyük kalabalık
c.egemenliğin kaynağı halktır
d.demokrasiyle eş anlamdadır
e.kamuya ait olan anlamındada kullanırız
hangisi demokrasi alanında yapılan gelişmelerden değildir
a.senedi ittifak
b.tanzimat fermanı
c.ıslahat fermanı
d.kanuni esasi
e.vakayi hayriye
türkiye devletinin hükümet şekli cumhuriyettir ifadesi ne zaman anayasada yerini almıştır
a.3 kasım 1922
b.3 mart 1924
c.29 ekim 1923
d.23 nisan 1920
atatürke göresiyasi bağımsızlığın yolu hangi gelişmeden geçer
a.zengin devletlerle sıkı ilişki
b.ekonomik kalkınma
c.çok partili hayata geçişle
d.yurtta sulh cihanda sulhle
hangisi devletçilik kapsamında devletin yaptığı yaptığı düzenlemeler arsında değildir
a.devlet demiryollarının inşası
b.işbankasının kurulması
c.aşar vergisinin kaldırılması
d.teşviki sanayi kanununun çıkarılması
e.krediyle ev alınması
devlet ile din arasında görülen ilişkiler arasında hangisi bulunmaz
a.dine bağlı devlet sistemi
b.devlete bağlı din sistemi
c.laik sistem
d.cemaate bağlı devlet sistemi
aşağıdakilerden hangisi laiklik alanında atılmış adımlardan değildir
a.saltanatın ve hilafetin kaldırılması
b.şeriye ve evkaf vekaletinin kaldırılması
c.diyanet işleri başkanlığının kaldırılması
d.tekke zaviye ve türbelerin kapatılması
Atatürk milliyetçilikle ilgili anlayışını hangi kitapta anlatmıştır
a.meydan lerous
b.büyük biritanika
c.red house
d.medeni bilgiler
e.nutuk
darülbedayide rol alan ilk türk kızı kimdir
a.türkan Şoray
b.bedia muvahhid
c.adile naşit
d.safiye ayla
e.afife jale
hangis saraylarında tiyatro yapan padişahtır
a.yavuz sultan selim
b.2.murat
c.1.abdülhamit
d.2.abdülhamit
türk tiyatro tarihinde bir dönüm noktası sayılan,basit komedi türleri yerine,yerli yabancı yazarların eserlerini sahneye koymuştur.
a.kemal reşit rey
b.muhsin Ertuğrul
c.kürdi h.cazkar lütfi efendi
d.münir özkul
abdülmecid,2.abdülhamit gibi padişakhların saraylarında icra ettikleri sanat hangisidir
a.opera
b.heykelcilik
c.resim
d.tiyatro
e.sinema filmi
ilk milli opera DENEMESİNİN ADI NEDİR
A.SU BALESİ
B.carmen
c.özsoy öperası
d.yılmazlar operası
e.kuğu balesi
üyesi bulunduğu milletin varlığının yüceltilmesi düşüncesi ve bu düşüncesinin kuşaklara aktarılması aşağıdaki Atatürk ilkeleirnden hangisinin sonucudur?
a-devletçilikb-milliyetçilik
c-akılcılık
milliyetçilik ilkeisnin doğal sonucu olarak ortaya çıkan ilke hangisidir?
a-devletçilik
b-ınkılapçılık
c-halkçılık
cumhuriytçilik ilkesi aşağıda verilen ilkelerdne hangisi ile doğrudan ilişkilidir?
a-ınkılpçılık
b-mıllytçlk
c-laiklıkd-halkçılık,
e-devltçilik
Cumhuriyeti amaçlayan ciddi yaklaşımmlar ......................dönemınde ortaya çıkmış?
a-milli mücadele
b-yıkılış dönemınde
c-kuruluş denmnde
d-ittihat teraki dönemınde
verilenlerden hangisi devletçilik ilkesinin uygulama alanlarındandır?
a-eğitim
b-ulaşım,
c-sağlık,d-ekonomi
e-hukuk
bizim eğitim sistemimiz ,eskıden çok farklı olacaktır.milli olacaktır.milli dehamız ancak milli kültürümüz aracılığyla gelişebilir.atatrkn bu sözü hangi ilkesi ile ilgilidr?
a-milliytçlık
b-cmhrytçlk
c-laıklık
dünyada herşey için medeniyet için başarı için en hakiki mursit ilimdir.fendir.sözü hangi ilke ile alakalıdır?
a-laiklık
b-ınkılapçılık
c-cmhrytçlık
Atatürk’ün tarih çalışmlarında öncelikle aydınlatılmasını istediği konulardan değildir?
a-Türkiye’nin en eski ve yerli halkı kimdir?
b-Türkiye’de ilk medeniyet nerede ve kimler tarafından kurulmufltur?
c-Türklerin Dünya tarihindeki ve uygarlık tarihindeki yeri nedir?
d- Türklerin islam tarihindeki yeri nedir?e-Türklerin dışardan evliliklerinin devlet yapısına etkisi nedir?
bilelim ki ibenliğini bilmeyen milletler başka milletlere yem olurlar.Atatrkn bu sözü hangi ilkesyle ılgılıdır?
a-miliytçlık
b-cmhrytçlk
c-laıklık
saltanatın kaldırılması hangi ilke ile alakalıdır?a-cumhrytçlk
b-laiklık
c-ınklpçılık
anayasaya alınan son atatürk ilkesi hangisidir?a-laiklık
b-cmhrtyçlk
c-mıllyçlık
atatürkçülüğün durağan olmasını önleyen ilke hangisidir?a-ınkılapçılık
b-laiklık
c-mıllytçilik
sivas kongresinin çıkardığı gazetenin adı önce ............ daha sonra ........... olmuştur
a) hakimiyet i milliye - irade i milliye
b) irade i milliye - hakimiyet i milliye
Atatürk, osmanlı devletinin yıkılması üzerine kurulan türkiye cumhuriyetinde türk milletini çağdaş medeniyet seviyesine çıkaracak en doğru yolu .............. olarak görmüştüra) halkçılıkb) milliyetçilik
c) devletçilik
4.ünite sorularımız
hangisi türk dış politikasının prensipleri arasında değildir ?
a.gerçeklik
b.hukuka bağlılık
c.milli siyaset
d.ümmetçilik
' selfdeterminasyon ' ilkesi hangisinde geçer ?
a.bristol raporu
b.wilson prensibi
c.mondros müzarekesi
d.gizli antlaşmalar
şeyh sait isyanının dış politikaya yansımasının en önemli sonucu hangisidir ?
a.hataya bağımsızlık verilmesi
b.musulun elden çıkarılması
c.mübadelenin yapılması
d.balkan antantının imzalanması
musulun ingiliz himayesinde ıraka verilmsi hangi antlaşmayla olmuştur ?
a.3 mart 1924
b.9 haziran 1939
c.22 haziran 1926
d.5 haziran 1926
hatay hangi yıl bağımsızlığını elde etti ?
a.1939
b.1928
c.1936
d.1938
hatayın anavatana katılım tarihi ?
a.24 haziran 1939
b.29 haziran 1938
c.29 haziran 1939
d.15 eylül 19395.ÜNİTE SORULARIMIZ (1.bölüm )
Atatürk sonrası kurulan refik saydam hükümetininöncelik verdiği programlar arasında hangisi yoktur
a.demiryolu yapımının devamı
b.tarımın geliştirilmesi
c.denk bütçe politikası
d.devletçilik ilkelerine bağlılık
26 ocak 1940 ta,olağanüstü koşullar karşısında hükümete,ulusal ekonomiyi savunmayı ildilendiren konularda geniş yetki veren tasarı hangisidir
a.milli koruma kanunu
b.birinci 5 yıllık kalkınma planı
c.teşviki sanayi
d.iktisadi sanayi kanunu
başbakan şükrü saraçoğluna destek veren,chp meclis gurubu 12 kasım 1942 de valık vergisini kabul etti.bu düzenlemeyle amçlanan gelişmeler arsında hangisi yoktur
a.enflasyonla mücadele etmek
b.savaş yıllarından yararlanıp çok para kazanmış olanlardanve vergisini vermeyenlerden vergi almak
c.devletin gelirlerini artırmak
d.inşaat sektöründe öncü olmak
çiftçiyi topraklandırma kanununa karşı çıkan politikacılar arasında hangisi yoktur
a.süleyman demirel
b.a.menderes
c.e.sazak
d.c.oral
a. menderes hükümetinin özellikle tarım sektöründe üretimi artırmaya yönelik çalışmalarının olumlu sonuçlar doğurmasına sebep olan olay hangisidir
a.2.dünya savaşı
b.kore savaşı
c.körfez savaşı
d.haçlı savaşları
menders hükümeti dönemimde iyi giden tarım sektörünün 1954 te tersi durumla karşılaşmasının asıl sebebi ne olmuştur
a.dış mihraklar
b.elverişsiz hava şartları
c.kore savaşı
hangisi menderes hükümetinin döviz darboğazını aşmak için başvurduğu önlemlerden değildir
a.gümrük vergisinde değer esasına geçilmesi
b.gümrük tarifelerinin düşürülmesi
c.ithal malları koruma dairesi kurulması
d.milli koruma kanununun uygulamaya konması[/
ağustos 1958 istikrar kararları arsında hangisi yoktur
a.türk lirasının değeri artırılacak
b.para arzı sıkı kontrol altına alınacak
c.kamu transfer harcamaları azaltılacak
d.kısa vadeli projelere öncelik verilecek
hangisi devlet planlama teşkilatının DPT nin görevleri arasında değildir
a.hükümete iktisadi ve sosyal konularda danışmanlık yapmak
b.uzun ve kısa vadweli planları hazırlamak
c.gerektiğinde hükümet yetkilisini atayabilmek
d.hepsi
birinbi beş yıllık kalkınma planı, İnönü den sonra kim tarafından yürütülmüştür
a.çiller
b.demirel
c.erbakan
d.özal
demirel hükümetinin 2. 5 yıllık kalkınma planını hazırlarken elindeki kozu neydi
a.kendine çok güveniyor olması
b.sovyet rusyanın teknik ve mali yardımının devam etmesi
c.muhalefete gıcık olması
d.kendisini herşeyin üstünde bir güç görmesi
demirelin 6.kez başbakan olduğu 4.plan döneminin başkakanlık müsteşarı kimdir
a.erbakan
b.inönü
c.özal
d.çiller
kalkınma planları içinde en çokbaşarıya ulaşan hangisidir
a.2. beş yıllık kalkınma planı
b.3.beş yıllık kalkınma planı
d.beşinci plan dönemi
d.4.plan dönemi[/QUOTE]
uygulama açısından başarıya ulaşan 5.plan döneminde hangi hükümet vardır
a.demirel hük
b.özal hük
c.ecevit
d.çiller
50.hükümeti kurmakla görevlendirilen siyasetçimiz kimdir
a.s.demirel
b.t.çiller
c.m.yılmaz
d.y.akbulut
5 nisan kararları olarak bilinen olağan üstü istikrar tedbirleri kimin dönemimnde alınmştır
a.çiller
b.yılmaz
c.demirel
d.inönü
hangisi 6. plan sonrası yaşanan gelişmelerdendir
a.türkiye darboğazı aşmıştır
b.tarım da çok ciddi mesafeler katedildi
c.hortumlanan banklardan tek tek hesap soruldu
d.türkiye 3 rakamlı enflasyonla ayakta durmaya çalıştı
Avrupa birliği ile imzalanan gümrük birliği anlaşmasının tarihi hangisidir
a.6 mart 1965
b.6nisan 1995
c.5nisan 1995
d.6 mart 1995
1995 yılında yapılan ve piyasaları olumlu yönde etkileyen gelişme nedir
a.montrö ant
b.gümrü anlaşması
c.çillerin devrlmesi
d.anasol d hükümetinin kurulması
mesut yılmaz hükümetinin verilen gensoruyla düşürülme sebebi nedir
a.önünügöremeyen ,vizyon sahibi bir siyasetçi olmaması
b.meclis başkanıyla arasının iyi olması
c.eşinin işine çok karışması
d.türk ticaret bankasının özelleştirilmesine bilgisi dahilinde mafyanın karışmış olmasıydı...
Abdullah Öcalan nın türkiyeye getirildiği ülke hangisidir
a.kenya
b.italya
c.israil
d.suriye
1999 yılının en büyük toplumsal ve ekonomik yıkımı hangi olaydır
a.körfez savaşı
b.17 ağustos depremi
c.orman yangınları
d.tarım arazilerini sel basması
niyet mektubu diye hazırlanan programın unsurları arsında hangisi yoktur
a.sıkı maliye politikası
b.kur ve para politikası
c.siyasi iradenin desteği
d.halkın önplanda tutulduğu yeni politikalar
ecevit hükümetinin şubat krizini aşmak için görevlendirdiği ,devlet bakanı olan,dünya bankası başkan yardımcısı şahsiyet kimdir
a.kemal kılçtaroğlu
b.şevki yılmaz
c.erbakan
d.kemal derviş
Ecevit hükümet kasım 2002 de yapılan seçmlerden sonra görevi hangi hükümete bıraktı..
a.tayyip erdoğan
b.abdullah gül
c.bülent arınç
d.deniz baykal
[B]hangi hükümet iki plan hazırlayacak kadar uzun ömürlü olmuştur?
a.çiller
b.özal
c.demirel
d.melen
5 nisan kararları hangi yıl alındı ?
a.1980
b.1987
c.1988
d.1994
e.1995
anayasaya özelleştirme kavramı hangi yıl girmiştir ?
a.1980
b.1999
c.1978
d.2000
bir devletin borçlarını ödeyemeyeceğini ilan etmesi hangi kavramla açıklanır ?
a.devalüasyon
b.iflas
c.reform
d.moratoryum
e.stand-by
2001 krizinde güçlü ekonomiye geçiş modelini uygulayan bakan hangisiydi ?
a.abdullah gül
b.kemal unakıtan
c.kemal derviş
d.ali babacan
Bağımsızlık savaşı
b.ekonomik buhran
c.dış politika krizi
d.kızılderili sorunu
1.dün.savaşı sonrasında statükocu anlayıştan memnun olmayıp,revizyonist taleplerini arıran ülkeler hangileridir
a.almanya-italya-japonya
b.rusya-çin-almanya
c.almanya-fransa-türkiye
d.çin-mısır-italya
cum.ilanından sonra türkiyenin dış politika ilkesi hangisidir
a.tarfsızlık-tedbir
b.statükoculuk-batıcılık
c.modernlik-bağımlılık
d.revizyonist-statükocu
türkiye milletler cemiyetine ne zaan üye olmuştur
a.1932
b1945
c.1965
d.2000
2.dünya savaşıfiilen nasıl başlamıştır
a.almanyanın rusyaya saldırmasıyla
b.almanyanın polonyaya saldırmasıyla
c.çinin almanyaya saldırması
d.türkiyenin abd ye saldırmasıyla
1939 da imzalanan üçlü ittifak gurubunda hangi ülkeler vardır
a.türkiye-almanya-italya
b.italya-almanya-ingiltere
c.türkiye-ingiltere-fransa
d.çin-rusya-kore
]yalta konferansında alınmış karrlar uyarınca türkiyenin savaş ilan ettiği ülkeler hangisidir
a.ingiltere-almanya
b.rusya-almanya
c.almanya-japonya
d.çin-japonya
2.dün.savaşı sırasında türkiyenn temel hedefi ne idi
a.savaştan istifade edip sınırlarını genişletmek
b.topraklarının işgale uğramasını engellemek
c.abd nin yanında savaşa katılmak
d.hertürlü isteğe açık olmak
türkiyenin, fiilen savaşa girmemesi,almanyayla ilişkileirni sürdürmesi hangi sonucu doğurdu
a.güven bunalımı ortaya çıktı
b.türkiyenin kesin tavrından çok etkilendiler
c.abd ekonomik yardım talebinde ulundu
d.ilişkiler üst seviyeye çıktı
2.dün.savaşı sırasında türkiyenn temel hedefi ne idi
a.savaştan istifade edip sınırlarını genişletmek
b.topraklarının işgale uğramasını engellemek
c.abd nin yanında savaşa katılmak
d.hertürlü isteğe açık olmak
türk dış politikası için zor yıllar hangi tarihlardir
a.1938-1945
b.1945-1947
c.1958-1965
d.1945-1965
montö anlaşmasının değişmesi yönündeki ilk yazılı talep nereden geldi
a.sscb
b.abd-ingiltere
c.almanya
d.ingiltere-rusya
ABD ile SSCB arasındaki ilişkileri bozan,türkiyenin batı ile ilşkilerini geliştiren gelişme hangisidir
a.soğuk savaş
b.2.dünya savaşı
c.ekonomik buhran
d.körfez savaşı
türkiye küresel bloklaşma ekseninde hangi ülkenin yanında yer aldı
a.ABD
b.SSCB
c.YUNANİSTAN
d.İTALYA
abd den ilk ekonomik yardım ın alınması adımları ilk hangi olayla atılmıştır
a.truman doktrini
b.marshall planı
c.türk-amerikan anlaşması
d.ımf nin yardım talebi
hangisi bu dönem türkiyenin dış politikası arasında değildir
a.abd liderliğinde kurulan bütün örgütlere katıldı
b.avrupalı kimliğini önplana çıkardı
c.asyalılığı reddetti
d.israil devletini tanıyan ilk müs.ülke oldu
e.asya devletleri konferansına katıldı
türkiye natoya ne zaman üye oldu
a.18 şubat 1952
b.13 mart 1962
c.14 nisan 1659
d.11 nisan1958
]türkiye AET ye hangi ülkenin başvurduğunu öğrenince üyelik teklifinde bulunuyor
a.almanya
b.sscb
c.yunanistan
d.italya
türkiyenin 1950 lede Kıbrıs sorunu ile ilgili temel poliikası nedir
a.adanın bağımsız olması
b.ingilterenin kontrolünde kalmasını destekliyor
c.türkiyeye verilmesi için savaş ilan ediyor
d.bağımsızlık mücadelesine destek veriyor
Kıbrıs sorunu için hangi tezi sunuyoruz
a.paylaşım
b.taksim
c.bölünme
d.eşitlik
türkiyenin 1974 teki Kıbrıs barış harekatının temel hukiki dayanağını oluşturan gelişme hangisidir
a.ankara anlaşması
b.garanti anlaşması
c.gümrü anlaşması
d.hiçbiri
türkiyenin dış politika yönünü çok yönlü ilişkilere çeviren olay hangisidir
a.küba füze krizi
b.körfez savaşı
c.soğuk savaş
d.ekonomik buhran
türk yöneticilerinde büyük bir tepki çeken ve dış politikanın tekrar yönlendirilmesi kararına varılan ,türkiyenin kıbrısa müdahalesini ortadan kaldıran abd başkanının yazdığı mektubun adı nedir
a.günlükler
b.hatırat
c.çörçil mektuplar
d.johnson mektupları
hangisi türkiye-sscb ilişkilerini somutlaştıran anlaşmadır
a.gümrü anlaşması
b.garanti anlaşması
c.iyi komşuluk bildirisi
d.lütfen bir daha küsmeyelim bildirisi
türk-amerikan ilşkilerinin ve nato üyeliğinin sorgulanması ,süreci hangi olayla ilişkilendiilebilir
a.işçi partisinin ilk defa parlementoya girmesi
b.savaşalr
c.abd nin yardımı kesmesi
c.sscb nin istekleri
1960 sonrasında abd ile ilişkilerimizde sıkıntı oluşturan sorun hangisidir
a.haşhaş afyon sorunu
b.sigara-alkol sorunu
c.uyuşturcu krizi
d.hiçbiri
haşhaş ekiminin yasaklandığı dönemin başkanı kimdir
.mesut yılmaz
b.nihat erim
c.şükrü saraçoğlu
d.demirel
türkiyenin,thdit kuzeyden değil,yunanistandan batıdan geldiğine daylı hazırlanan doktrin hangisidir
a.afyon doktrini
b.yeni ulusal savunma dok
c.iskam devrim dok
d.bğımsızlık dok
yunanistanda 1967 yılında dabeyle başa gelen iktidarın adı nedir
a.senyörle
b.pskopos
c.albaylar cuntası
d.yarbaylar
adada askeri darbe yapan,yunanistan tarafındanda desteklenen kişi kimdir
a.albaylar
b.nikos samsson
c.makarios
d.anostos
Kıbrıs barış harekatını ilk safhası ne zaman gerçekleştiriliyor
a.temmuz 1974
b.ağustos1974
c.ekm1978
d.eylül1980
1974 sonrası yunanistanla ilişkilerde kıbrıs sorunundan sonra hangi alana kaymıştır
a.azınlıklar
b.ege ve adaları
c.askeri
d.ekonomik
1970 sonrası ortadoğuya yönelik dış politikada izlediği politika arsında hangisi yotur
a.batı yanlısı politikasına devam etti
b.batı yanlısı söylemleri yumşatıldı
c.israille ilişkilerde eski sıcaklık azaltıldı
d.filistin davasına destek vermeye başlamıştır
hazırlayan :mihrinaz
7.ünite sorularım
1.ismet inönü d.küskünler meclise dönerken hangi konuda uzlaşıya varılmıştı ?
a.devrimleri kabul etmek
b.chp içinde yer almak
c.atatürkü korumak ve şahsıyla uğraşmamak
d.hükümeti desteklemek
2.atatürkün ölümünden sonra gerçekleşen chp kurultayında kendisine hangi ünvan verilmiştir ?
a.büyük önder
b.milli şef
c.ebedi şef
d.değişmez genel başkan
e.ulu önder
3.chp.nin 5.kongresinde hükümet çalışanlarını kontrol etmek üzere hangi kurul oluşturulmuştur?
a.felahı vatan grubu
b.müstakil grubu
c.takrir grubu
d.parti konseyi
4.türkiye 1945 te san francisco konferansına katılabilmek için hangisini yapmıştır ?
a.abd ile antl.imzalamıştır.
b.ingiltereyle ant.imzalamıştır.
c.yeni anayasa yapmıştır.
d.almanya ve japonya ya savaş ilan etmiştir
5.türkiyede 2.dünya savaşı yıllarında üretimdeki düşüşün ana sebebi neydi ?
a.ithalatın artması
b.bir milyon gencin askere alınması
c.fabrikaların kapanması
d.devletçiliğin uygulanması
6.türkiye hangi ülkeye savaş yıllarında maden satarak ekonomisini güçlendirmiştir ?
a.abd
b.italya
c.almanya
d.sscb
7.hangisi dp nin kurucularından değildir ?
a.celal bayar
b.adnan menderes
c.fuat köprülü
d.nihat erim
e.refik koraltan
8.dp ne zaman kurulmuştur ?
a.1930
b.1945
c.1950
d.1946
e.1954
9.çok partili hayatın devlet meselesi olarak kabul edilmesi hangisiyle ilan edilmiştir ?
a.anayasada yapılan değişiklikle
b.12 temmuz 1947 beyannamesiyle
c.dp kuruluşuyla
d.1961 anayasasıyla
10.hangisinde çok partili dönemin partisi ve başbakanı eşleşmesi doğru verilmiştir ?
a.hasan saka-chp
b.recep peker-chp
c.adnan menderes-dp
d.celal bayar -dp
11.dp ilk olarak hangi yıl yapılan seçimlerde iktidar olmuştur ?
a.1946
b.1950
c.1954
d.1948
12.dp nin artan oyları ilk hangi seçimle düşmüştür ?
a.1946
b.1958
c.1957
d.1963
13.''şartlar tamam olduğu zaman ihtilaller milletler için bir haktır '' sözünü söyleyen siyasetçi kimdir ?
a.celal bayar
b.adnan menderes
c.refik koraltan
d.ismet inönü
14.dp dönemi hangisiyle sona ermiştir?
a.12 eylül 1980 ihtilali
b.1971 muhtırası
c.27 mayıs 1960 ihtilali
d.1960 seçimleri
15.1960 ihtilali ile simgeleşen yargılamaların yapıldığı ve idam kararlarının verildiği makheme nerededir ?
a.ankara
b.mudanya
c.silivri
d.büyükada
e.yassıada
16.1960 yılları sonunda sol gruplara karşı kurulan ve kutuplaşmayı artıran örgüt hangisidir?
a.milliyetçi cephe
b.tip
c.vatan cephesi
d.milli türk talebe birliği
17.12 mart 1971 askeri muhtırasıyla istifa eden başbakan kimdir?
a.ecevit
b.demirel
c.inönü
d.özal
18.1971 muhtırası sonrası kurulan hükümetin başkanı kimdi?
a.inönü
b.erim
c.demirel
d.necmettin erdoğan
19.hangisi 1975 de kurulan milliyetçi cephe hükümeti içinde yer alan partilerden değildir?
a.ap
b.chp
c.msp
d.güven p.
e.mhp
20.taksim olayları olarak anılan 1 mayıs 1977 de 34 kişinin ölümüne sebeb olan mitingi hangi sendika düzenlemişti ?
a.m e t a l -iş
b.türk-iş
c.disk
d.kamusen
21.1970 lerin sonunda öldürülen başbakan kimdir ?
a.ismet inönü
b.nihat erim
c.hasan saka
d.adnan menderes
22.12 eylül darbesinden sonra ülkeyi yöneten ve yeni anayasayı hazırlayan kurul hangisidir ?
a.senato
b.tbmm
c.milli güvenlik konseyi
d.milli birlik komitesi
23.hangi siyasetçi 1980 sonrası siyasette etkili olmamıştır ?
a.demirel
b.çiller
c.özal
d.bayar
e.akbulut
hazırlayan :makbergülü
medineweb çalışmasıdır. Sunan Makbergülü
YENİDEN YAPILANMA DÖNEMİ
Türk istiklal Harbi’ni gerçekleştiren lider Mustafa
Kemal Atatürk ve kadrosu maddi imkânsızlıklar kadar Türk insanının yarından
ümitsiz, karamsar hâlinden ileri gelen problemleri aşılmak zorunda kalmıştır.
Osmanlı Devleti’nin son döneminde yaşadığı ekonomik, siyasi ve sosyal çalkantılar dolayısıyla Anadolu insanının yöneticilerine karşı duyduğu güvensizlik ve kuşku dönemin edebiyat ürünlerine kadar yansımıştır.
Bu dönemin ruh hâlini yansıtmada başarılı olmuş roman örnekleri arasında,
Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Yaban” (ilk baskısı 1932) ve Kemal Tahir’in “Yorgun
Savaşçı” (ilk baskısı 1965) adlı romanlarıdır.
CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA TÜRKİYENİN
GENEL GÖRÜNÜMÜ
Nüfus: İstatistik göstergeler ışığında Türkiye’nin nüfusu 1927 yılı verilerine göre
13.648.270 kişidir. Ülke genelinde 63 il, 328 ilçe, 699 bucak, 39.901 köy vardır.
1927 yılı nüfus verilerine göre; nüfusun 6.563.879’u erkek, 7.084.391’i kadındır.
Son dönemdeki savaşların etkisiyle erkek nüfusun azaldığı dikkat çekmektedir. Bu
nüfusun %24.2’si şehirlerde, %75.8’i köylerde oturmaktaydı. Diğer bir deyişle bir
kırsal toplum söz konusu idi. Sosyolojik anlamda modernleşmenin en önemli göstergelerinden biri olan şehirleşmenin gerilemesi ve şehir nüfusunun köylerde yaşayan nüfusu geçmesi için 1985 yılını beklemek gerekmiştir.
Sağlık: Ülke genelinde sağlık hizmetleri son derece yetersiz seviyedeydi. Ço-
ğunluğu büyük yerleşim merkezlerinde toplanmış devlet hesabına ve serbest çalışan tüm sağlık personelini kapsayacak şekilde 1928 yılı itibarıyla 1.078 doktor,
130 hemşire, 1.059 sağlık memuru ve 377 ebe mevcut görünmektedir. Kabaca bir
hesapla 12.661 kişiye bir doktor düşmektedir. Tabiidir ki ülke geneline eşit şekilde bir dağılım söz konusu de¤ildir. Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisinin çıkardığı ilk kanunlarda halkın sağlığına yönelik olanlara öncelik vermesi mevcut durumu yoruma ihtiyaç bırakmadan ortaya koymaktadır.
Eğitim: Cumhuriyet idaresinin üzerinde en çok duracağı saha eğitim olacaktır.
Atatürk’ün Cumhuriyeti emanet edeceği aklı hür, vicdanı hür nesillerin ancak eğitimle mümkün olacağı düşüncesiyle daha millî mücadelenin savaşları devam ederken Ankara’da toplanan Maarif Kongresi ile eğitim alanında yapılması gereken atılımlar değerlendirmeye alınmıştır.
Maarif Kongresi: Kütahya Altıntaş Savaşları sırasında
15-21 Temmuz 1921 tarihleri arasında Ankara’da Mustafa Kemal Paşa’nın
açılışını yaptığı kongrede ülke eğitimcileri görüş ve önerilerini devlet yöneticileri
ile paylaşmışlardır.
İlköğretim:1923-1924 yılı verilerine göre Türkiye’de mevcut ilkokul sayısı
4.894’tü. Bu okullarda eğitim alan öğrenci sayısı 341.941 iken bu müesseselerde
görev yapan öğretmen sayısı ise 10.238’dir.Ülkede 1860’lı yıllardan itibaren aydınlar ve devlet adamları arasında devamlı bir arayışa konu olan
okur-yazar oranını artırma mücadelesinde 1928 Harf inkilabı ile yeni bir devreye
başlangıç yapıldığı göz önüne alınmalı ve 1940’ta ulaşılan rakamların yaklaşık %0.5
seviyelerinden başladığı unutulmamalıdır.
*Ortaöğretim tablosu da iç açıcı olmaktan uzaktır. 1923-1924 senesinde 72 ortaokul, 796 öğretmen ve 5.905 öğrenci ile faaliyet göstermektedir. Liselerde ise 23
okul, 513 öğretmen ve 1.241 öğrenci mevcuttur.
*Yüksek öğretim devresi de öncekilerden farklı değildir. Osmanlı Devleti’nin
yıkılışında mevcut fakülte ve yüksek okul sayısı 9, öğretim elemanı 307, öğrenci sayısı 2.914’tür
*Dönem nüfusunun yarıdan fazlasının kadın olduğu göz önüne alınırsa halkın kız
çocuklarını okutmakta çok çekingen davrandığı görülecektir. Cumhuriyet döneminde kız çocuklarının eğitimine büyük önem verilerek başlangıçtan itibaren bü-
yük bir gelişme gösterilmiştir. Aynı artışın öğretmen sayısında da görülmesi bilinç-
li bir iyileştirme gerçekleştirildiğinin kanıtı olmalıdır.
*Cinsiyetler arasındaki denge bakımından ise sevindirici bir artışın sağlanmış olduğunun altı çizilmelidir. 1940-1941 yılı verilerine göre erkek öğrenci sayısı 661.279,
kız öğrenci sayısı 294.468 olmuştur. Yani yarıya yaklaşmıştır. Kız öğrenci sayısı
toplamda %18 den %44.4’e yükselmiştir. Kadın öğretmen sayısında da benzer artış
söz konusu olmuştur. 1923-1940 aralığında toplamda %11.8’den %29’a yükselmiş-
tir.
Tarım
Osmanlı toplumu büyük oranda bir tarım toplumu idi. 1927 tarihli tarım sayımına
göre ülkede mevcut nüfusun % 67.7’si çiftçilik yapmaktaydı
Türkiye’nin I.Dünya Savaşı öncesinde toprak sahipliği açısından bakıldığında
toprak sahibi olmayan köylü, bütünün ancak %8’ini oluşturmaktadır. Orta ve az
topraklı köylüler, toplam köylü nüfusun %87’sini meydana getirirken ekili topra-
ğın ancak %34.5’ine sahiptirler. Çiftçi kesimin %5’i ise ekili toprakların % 65.5’ine
maliktirler.
1927 Tarım Sayımı’ndaki durum göz önüne alındığında toplam ekilen alanın
yaklaşık iki katına denk gelmektedir ve önemli bir miktardır. 1950’ye gelindiğinde
kırsal alanda yaşayan ailelerin %20’sinin topraksız olduğu dikkate alındığında
önemli bir hamlenin yapılmış olduğunu ifade etmek mümkün görünmektedir.
Ulaşım
Osmanlı Devleti’nin XIX. yüzyılın ortalarında başlattığı, öncelikle sermaye birikimi
olmadığı için yabancı yatırımcılara ihtiyaç duyduğu demiryolu yapımı yüzyılın sonlarında yabancı devletlerle iyi ilişkileri devam ettirmek için kullanılan bir vesile hâ-
line dönüşmüştür. ikili siyasi ilişkilerin seyrine göre dağıtılmaya başlanan demiryolu imtiyazı ulaşım ağını gayri millî bir duruma getirmiştir.
Demiryolu ile ulaşıma büyük önem veren Cumhuriyet hükûmetleri hat uzunlu-
ğu ve sayısını artırmanın yanında önemli oranda millîleştirme faaliyeti gerçekleştirmiştir. Osmanlı Devleti’nden devralınan demiryolu ulaşımında 1923 yılı itibarıyla
hat uzunluğu 3.756 km, tren kilometresi 1.427.000 km idi. 1938 yılına gelindiğinde
ise 7.148 km hat uzunluğuna karşın tren kilometresi 15.598.000 km olmuştur. On
iki yıllık savaş döneminin yıkımlarına karşın on beş yılda ortaya konulan %100’lük
artış dikkate değer bir gelişmeyi işaret etmektedir
1923’te 2.500 km olan karayolları, 1938 itibarıyla 21.575 km uzunluğa erişmiş-
tir. Karayolu ağında da önemli ölçüde bir artışın sağlanmış olduğu söylenebilir.
Ekonomik Durum
*Osmanlı Devleti’nin son yıllarındaki ithalat ve ihracat dengesine baktığımızda; Devlet’in alım satım oranının oldukça dengesiz seyrettiğini söyleyebiliriz.
Elbette ki son
yüzyılda gerçekleştirilen ve millî üretimin tamamen önünü tıkayan anlaşmalar bu neticenin önemli sebepleri arasındadır. Dışarıya ancak tarım ürünleri ve ham madde
satabilen bir ekonomi söz konusudur.Cumhuriyet’in ilk yıllarında dolar kuru 1$=T 67
olarak gerçekleşmişti.Bir diğer deyişle tamamen bir tarım ülkesi söz konusudur. Ülkede kişi başına düşen millî gelir ise 75.7 lira( 45.3 $) dı.
TBMM Hükûmetinin kuruluşu ile birlikte daimi olarak zirai üretimi artırmak ve
sahipsiz veya vakıf ve devlet malı toprakları topraksız köylüye dağıtmak yönünde
çeşitli uygulamalar yapılmıştır
On beş yıllık dönemin sonunda gayrisafi millî hasılanın %100 arttığını görmekteyiz. Söz konusu sektörler açısından sadece sanayi gelirlerinde yaklaşık %150’lik bir
artış söz konusudur. Tarım ve hizmet sektörleri genel artış oranında kalmışlardır.
Ekonomik Düzenlemeler
6 Eylül 1922 tarihli bir bakanlar kurulu kararı düşmanın yakıp yıkarak terk ettiği
yerlerdeki halkın mağduriyetini gidermek, sefaletine engel olmak için yine halkın
yardıma çağrılmasını emrediyordu. Çözüm yollarının Adliye, Dahiliye ve Sıhhiye
Bakanları’ndan oluşan bir kurul tarafından hükûmete önerilmesi ilk adım olarak
kabul edilmiştir.Birkaç gün sonra “Afyon’dan itibaren yakılıp yıkılmış köylerdeki
halkın yemeklik, tohumluk gibi temel ihtiyaçlarının yanı sıra diğer gereksinimlerinin karşılanması için sosyal yardım komisyonlarının kurulması kararı alınmıştır.
İş gücünü artırmak için;
1)Ekim ve hasat zamanlarında ağır cezaya mahkûm olanların dışındaki bütün hükümlülerden yararlanma yoluna gidilmiştir.
2)Üretime ayrılacak gücü bir an evvel arttırmak mecburiyeti, hükûmeti askerlerden
de yararlanmaya sevk etmiştir.
3)Barış zamanında askerlere bulundukları yerin ziraat kuruluşları tarafından yeni ziraat usullerinin uygulamalı olarak öğretilmesi kararlaştırılmıştır.
4)Askerî birliğin olduğu yerde zirai müessese yoksa millî Savunma
Bakanlığının talebi üzerine iktisat Bakanlığı geçici olarak fen memurları ve ziraat
aletlerini temin etmekle görevlendirilmiştir.
Nitekim 11 Ekim 1922 tarihinde Mudanya Mütarekesi’nin imzalanmasının hemen akabinde orduda en yaşlı askerlerden başlayarak 17 dönem askerin terhisi söz konusu olmuştur1881-1898 doğumlu erlerin terhisi Lozan konferansı günlerinde dahi sürdürülmüştür. Batı Cephesi’nin bu şekilde askerî gücünün zayıflatılması I. ve II. ordu komutanlarınca olumlu karşılanmamış olsa da hükûmet bu uygulamaya ısrarla devam etmiştir.
İdari Düzenlemeler
*Savaştan sonra ilk adımlardan biri Mondros Mütarekesi günlerinde itilaf Devletlerinin baskıları sonucu idam edilen “şehid-i millî” Boğazlıyan eski kaymakamı Kemal Bey’in eşi ve çocuklarına vatana hizmet tertibinden yeter miktar maaş bağlanması olmuştu.
*Tehcir suçları iddialarından dolayı gözaltında olanların serbest bırakılarak öylece mahkemelerinin devamına karar verilmesi izlemiştir. Yeni devlet haksızlığa uğrayan elemanlarına sahip çıkarak, itibarlarını iade etmekle işe başlamış oluyordu.
*Hükûmet daha Mayıs 1922’de yurt dışına gidecek vatandaşlara verilen pasaportlardaki iznin padişah adına olan şeklini Türkiye Büyük Millet Meclisi namına çevirerek ülke ve millet adına söz söyleme yetkisini fiilen kullandığını ortaya koymuştu. Bunu tapu senetlerinin üzerindeki padişah tuğrasının yerine Türkiye Bü-yük Millet Meclisi adının konması ve senetteki “sened-i hakanî” ibaresinin yerine “millî” sıfatının eklenmesi takip edecektir.
*6 Ekim 1923 tarihinde çıkarılan bir kanunla Büyük Taarruz ve Başkomutan
Meydan Savaşı’ndan önce millî orduya katılarak istiklal Mücadelesi’ne dahil olan
her dereceden askeriye mensubunun ordunun barış durumuna geçişinde maddi
ve manevi mağdur edilmemesine yönelik tedbirler alınmıştır.
*Diğer taraftan Mondros Mütarekesi’nden 23 Ağustos 1923’e kadar geçen süre zarfında ülke savunmasına katkıda bulunmak için yapılan işlerin suç sayılmayacağı karara bağlanmıştır.
Askeri Düzenlemeler1)Türkiye Büyük Millet Meclisi 1 Kasım 1923 tarihinde seferberliği kaldırmıştır.
2)Genelkurmay Başkanı ve Batı Cephesi Komutanı Mareşal Fevzi Paşa’yı görevleri üzerinde kalmak kaydı ile karargâhıyla 27 Temmuz 1923’te Ankara’ya getirtmişti.
3)BatıCephesi karargâhı da cephe ile ilgili işlemlerini tamamladığı gerekçesiyle Genelkurmay Başkanlığının teklif ve Başkomutanlığın uygunu ile 1 Eylül 1923 tarihinden itibaren de lağvedilmiştir.
4) Ordunun savaş durumundan barış hâline geçirilmesi çalışması sürecinde 5 Ağustos 1923 tarihli Hazar Kuruluş ve Konuş Projesi uygulanmıştır
5)Türk Kara Kuvvetleri, üç ordu müfettişliği, dokuz kolordu, on sekiz piyade tümeni, üç süvari tümeniyle İzmir, Çatalca, Erzurum ve Kars Müstahkem Mevkilerinden oluşturulmuştur.
6)Birinci Ordu Karargâhı Ankara, ikinci Ordu Karargâhı Konya, Üçüncü Ordu Karargâhı Diyarbakır olarak belirlenmiştir.
SİYASİ DÜZENLEMELER SALTANATIN KALDIRILMASI
1 Kasım 1922 tarihinde kaldırılmıştır.
18 Kasım 1922 tarihli toplantının beşinci celsesinde hükûmet halife Vahideddin
Efendi’nin ingilizlere sığınarak İstanbul’dan ayrıldığını bildirmiştir. Meclis, şer’iye
Vekili Vehbi Efendi’nin bir fetvası ile “hilafetten bilfiil feragat etmekle şer’an münhali’ (tahttan indirilmiş) olduğuna” karar vermiştir. Yeni halife için yapılan seçimde 163 milletvekili oy kullanmış, Abdülmecid Efendi 148 oyla halife seçilmiştir.
Adım Adım Yeni Sisteme Geçiş
Türkiye Büyük Millet Meclisinin halifeye biat etmesi düşüncesini seslendirenler halifeyi mevcut hâlde saltanat sıfatına sahip olmadan devletin başkanı ve sahibi sayıyorlardı.Bu doğrultuda yayımladıkları;
Hilafet-i İslamiye ve Büyük Millet Meclisi kitapçıkla hilafetin hükümet demek olduğunu iddia etmişlerdir.
Buna mukabil konuya açıklık getirmek üzere hilafetin asıl bu düzenleme ile gerçek yerini bulduğunu savunan 30 kadar makaleden oluşan Hilafet ve millî Hâkimiyet adlı derleme bir kitap neşredilmiştir.
*Saltanatın kaldırılması ile gelinen aşamadan bir şekilde geri dönüş olmamasını
temin için 15 Nisan 1923’te 334 numaralı ek kanunla, saltanatın ilgası, egemenliğin
vazgeçilemez, bölüştürülemez ve devredilemez şekilde Büyük Millet Meclisince
temsil edildiği esasına karşı söz, yazı ya da fiillerle direnen, kargaşalık çıkaranların
vatan haini olacakları kabul edilmiştir.
*3 Mayıs 1923 tarihinde 320 sayılı Kanun ile Geçici Seçim Kanunu’nda seçmen
yaşı ve milletvekili sayısı 50.000 yerine 20.000 erkek nüfus için bir kişi olmak üzere artırılmıştır. Bu hamlelerin ardından Mustafa Kemal Paşa, Mecliste birlikte çalış-
tığı Müdafaa-i Hukuk grubunun Halk Fırkasına dönüşeceğini de bildiren 9 Umde’yi yayıMlamıştır.
HALİFELİĞİN KALDIRILMASI
Cumhuriyetin ilanı üzerine gösterilen tepkiler ve muhaliflerin halifenin etrafında toplanmaları meselenin hallini hızlandırmaktan başka bir şeye yaramamıştır.
Örneğin Rauf (Orbay) Bey’in cumhuriyetin ilanında acele edildiğine, iyice tartışıllmadan, Anayasa’daki ilgili hükümler düzeltilmeden gündeme sokulduğuna dair eleştirilerle dolu mülakatı 1 Kasım 1923 tarihinde Vatan ve Tasvir-i Efkar Gazetelerinde yayımlandı.Aslında 13 Ekim 1923’te Ankara’nın başkent olarak kabulü ve 29 Ekim 1923’tecumhuriyetin ilan edilmesi Türkiye’de eski devletten her şeyiyle ayrı yeni bir devletin resmen hayata geçtiğini simgeleriydi. Buna mukabil millî Mücadele’de Mustafa Kemal Paşa ile birlikte çalışmış bazı önemli şahsiyetler cumhuriyetin ilan şeklinden rahatsız olduklarını ifade ile mücadelenin önderleri arasında ayrılık olduğunu göstermişlerdi. Bu şahısların muhalefetlerini halife Abdülmecit Efendi etrafına toplanmak ve ona destek vermekle göstermesi dikkat çekici bir durum yaratmıştır.Gelişmelere karşı Mustafa Kemal Atatürk halifeliğin yapılacak olan İnkilaplara engel olacağı için endişelenmiş ve çeşitli kurumlarla (Basın ,Üniversite , Ordu ) bu konuyu müzakere etmiştir.
Müzakerenin kafi olduğuna dair önergelerden
sonra geçilen oylamada hilafetin ilgası oy birliği ile kabul edilmiştir
- 431 sayılı kanun uyarınca 3 Mart 1924 tarihinde halifelik kaldırılmıştır.
sağlayan değişiklikler gerçekleştirmiştir. Bu kanunlar ile şeriye ve Evkaf ile Erkan-ı Harbiye-i
Umumiye Vekâletleri kaldırılmıştır. Ülkedeki bü-tün okulların idaresi Maarif Vekâletine bağlanmıştır. Halifelik kaldırılmış, Diyanet işleri Başkanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı kurulmuştur .Kanun gereğince Abdülmecid Efendi ailesiyle birlikte 4 Mart 1924’te trenle İsviçre’ye gönderildi. Hanedana mensup 33 erkek 36 kadın hemen birkaç gün içinde yurtdışına çıkarıldılar
Böylece Türk milletinin 23 Nisan 1920 tarihinde başladığı Millî HâkimiyetMücadelesi tam anlamı ile kanunlaşmış , esasları belirlenmiştir.
ÜNİTE SONU SORULARI
1. Yunan işgal ordularına karşı mücadelenin devam ettiği sırada 15-21 Temmuz 1921 tarihleri arasında toplanan I.Maarif kongresini aşağıdakilerden hangisi tanımlar?
a. Öğretmenlerin yıllık kongre toplantısıdır
b. Öğretmenlerin yetersiz mali koşullarının düzeltilmesini istedikleri bir
danışma toplantısıdır
c. TBMM hükûmetinin oluflturmakta olduğu yeni
devletin eğitim politikalarını
belirleme kararlılığının göstergesidir
d. İstanbul hükûmetinin eğitim alanında olağan yıllık toplantılar yapmaktadır
e. İtilaf devletlerinin Türkiye’deki eğitimi planlama
isteğinin göstergesidir
2. Nüfusun %75’i köylerde oturmakta, ihracatının
%80’inini tarım ürünlerinin oluşturmakta iken Türkiye’nin yurtdışından buğday ithal etmesinin sebebi aşa-
ııdakilerden hangisi değildir?
a. Üretimin yetersiz olması,
b. Belli merkezlerde üretilen ürünün tüketim bölgelerine ulaştırılamaması
c. Üretici konumdaki vatandaşlarda pazar için üretim fikrinin yaygınlaflmamış
olması
d. Üretim teknikleri ve araçlarının çok eski olması
e. İthal buğdayın yerli üründen daha sağlıklı
olması
3. Osmanlı Devletinden devralınan %6 okuma yazma
oranının 1940’da %24’e çıkması değerlendirilirken hangisi
söylenemez?
a. 1928 Harf inkilabının başarısı
b. Yeni oluflturulan Türk Alfabesinin Türk Milleti
tarafından kolay öğrenildiği
c. Takip edilen eğitim öğretim politikalarının başarılı olduğu
d. Türk milletinin eğitim öğretim konusundaki istekliliğini
e. Yeni alfabeninde Türk dili yapısına uymadığı
4. Aflağıdakilerden hangisi TBMM Hükûmetinin Mudanya Mütarekesinden hemen sonra attığı adımlardan değildir?
a 1881-1897 dönem askerler terhis edilmiştir
b. Ordu savaş durumundan barış durumuna geçirilmiştir
c. Tapu senetlerindeki “hakani” ibaresi yerine
“millî” kavram› getirilmiştir
d. İşgal bölgesindeki köylüye tohumluk ve yemeklik tahıl dağıtımı yapılmıştır
e. Savaşın tekrar başlaması ihtimeline karşı asker
toplamak
5. Ahmet Tevfik Paşa’nın Lozan Konferansına beraber
gitmek için TBMM’de müracaatının sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
a. Türk milletinin haklarının korunmasında yardımcı olmak,
b. Milletin gözünde meşruluğunu yitiren Saltanat
makamı ve İstanbul hükûmetini sürece dahil
ederek ömrünü uzatmak
c. Diplomatik tecrübelerinden Ankara hükûmetini
yararlandırmak
d. Türkiye’nin siyasi idaresinde ikilik olmadığı mesajını vermek
e. İtilaf devletlerine kendilerinin de bir güç oldu-
ğunu göstermek
6. Saltanat hangi tarihte kaldırılmıştır?
a. 23 Nisan 1920
b. 1 Kasım 1922
c. 11 Ekim 1922
d. 3 Mart 1924
e. 13 Ekim 1923
7. Saltanatın kaldırılması teklifinin meclise sunan milletvekili aflağıdakilerden hangisidir?
a. Rıza Nur
b. Rauf Orbay
c. İsmet inönü,
d. Hüseyin Avni(Ulaş)
e. Seyyid Bey,
8. Hilafetin kaldırılması sırasındaki ilmi ve tarihi izahları ile Türkiye Büyük Millet Meclisindeki tereddütleri gideren dönemin Adliye vekili kimdir?
a. Vasıf Çınar,
b. Halil Hulki Bey
c. Seyyid Bey,
d. İsmail Suphi Bey
e. İsmet İnönü
9. Türkiye’de hilafetin lağvedildiği tarih aşağıdakilerden hangisidir?
a. 1 Kasım 1922
b. 23 Nisan 1923
c. 13 Ekim 1923
d. 3 Mart 1924
e. 29 Ekim 1923
10. Aşağıdakilerden hangisi Hilafetin kaldırılması ve
hanedan ailesinin yurtdışına gönderilmesinin amaçları
arasında sayılmaz?
a. Cumhuriyetin ilan›na muhalefet edenlerin etrafında toplanacakları bir güç odağını etkisiz bı-
rakmak
b. Müslüman sömürgeleri olan emperyalist devletlerin Türkiye’nin iç işlerine karışmasını önlemek
c. Cumhuriyet idaresi ile halka verilen hâkimiyet
hakkının herhangi bir makam ile paylaşılmayacağını göstermek
d. Türkiye’de yeni dönemde eskiye dönüşü düşündürecek sembolleri ortadan kaldırmak
e. Hanedan üyelerinin mallarına el koymak
CEVAP ANAHATARI : 1.E 2.E 3.E 4.E 5.B 6.B 7.A 8.C 9.D 10. E
NOT; Önceliğiniz kitabınız olsun sınavlarda çok ayrıntı olabilecek yerlerden soru soruluyor.
Hazırlayan:Mikdad
inkılap tarihi 2.ünite sorularımız
"türkiye ahalisine din ve ırk farkı olmaksızın vatandaşlık itibariyle türk denir" ibaresi ilk defa hangi anayasada yer aldı
a-kanuni esasi
b-1924 anayasası
20 nisan 1924'de yürürlüğe giren anayasa hangi tarihe kadar yürürlükte kalmıştır
a-1945
b-1956
c-1960
eğitmen kursları aşağıdakilerden hangisine ilham kaynağı olmuştur
a-darülmuallimin
b-köy enstitüleri
eğitmen kursları hangi milli eğitim bakanı zamanında faaliyete geçmiştir
a-hüseyin avni bey
b-saffet arıkan
türkiye iktisat kongresi hangi tarihler arasında toplanmıştır
a-17 şubat-4 mart 1923
b-17 şubat-4 mart 1924
kaç yılında ankara üniversitesinin temelini oluşturan dil ve tarih-coğrafya fakültesi kuruldu
a-1938
b-1936
c-1937
yeni türk devletinin ekonomik modelini belirlediği kongre aşağıdakilerden hangisidir
a-beş yıllık kalkınma planı
b-türkiye iktisat kongresi
.......... misak-ı iktisadı kararı alınmıştır
a-maarif kongresi
b-türkiye iktisat kongresi
aşağıdakilerden hangisi terakkiperver cumhuriyet fırkasının başkanıdır
a-kazım karabekir paşa
b-refet bele
aşağıdakilerden hangisi terakkiperver cumhuriyet fırkasının kurucuları arasında değildir
a-kazım karabekir
b-ali fuat cebesoy
c-vasıf(çınar) bey
d-refet bele
e-rauf orbay
f-adnan adıvar
terakkiperver cumhuriyet fırkası
ekonomide ........
devlet yönetiminde ........ ilkeleri arasındadır
a-merkeziyetçilik-liberalizm
b-liberalizm-merkeziyetçilik
terakkiperver cumhuriyet fırkası türkiye cumhuriyetinin kaçıncı partisidir
a-birinci
b-ikinci
takrir-i sükun kanunu kaç yılına kadar yürürlükte kalmıştır
a-1928
b-1927
c-1929
mustafa kemalin isteğiyle 12 ağustos 1930'da kurulan parti aşağıdakilerden hangisidir
a-serbest cumhuriyet fırkası
b-terakkiperver cumhuriyet fırkası
giritli şevkinin ihbarıyla suikast önlenmiştir
eski vekil ziya hurşit ve tertipçiler istiklal mahkemelerinde yargılanarak idam edilmiştir
yukarıda hangi isyandan bahsedilmiştir
a-menemen kubilay olayı
b-izmir suikastı
ilk cumhuriyet şehidi kimdir
a-kubilay
b-ziya hurşit
menemen olayı kaç tarihinde çıkmıştır
a-23 aralık 1930
b-24 aralık 1930
türkiye iş bankası ne zaman kurulmuştur
a-1923
b-1924
1925'de kurulan sanayi ve maadin bankası niçin kurulmuştur
a-sanayiye kredi sağlamak için
b-çiftçiye kredi sağlamak için
teşvik-i sanayi kanunu kaç yılında çıkarıldı
a-1927
b-1926
teşvik-i sanayi kanunu niçin kurulmuştur
a-halkı yerli mallara yönlendirmek
b-sınai yatırımlara özendirmek
ikinci sanayi planından niçin vazgeçilmiştir
a-1. dünya savaşı sebebiyle
b-2. dünya savaşı sebebiyle
ikinci sanayi planından vazgeçildikten sonra hangi plan hazırlanıp uygulanmıştır
a-iktisadı savunma planı
b-ekonomi kalkınma planı
enerji ve maden sektörünü millileştirmek için 1935 kurulan banka aşağıdakilerden hangisidir
a-eti bank
b-sümer bank
maden tektik ve arama enstitüsü kaç yılında kuruldu
a-1933
b-1935
merkez bankası kaç yılında kuruldu
a-1933
b-1931
1924 anayasasın da yargı kuvveti hangisine verilmiştir ?
a.bakanlar kuruluna
b.tbmm yec.bağımsız mahkemelere
cumhuriyet yönetiminin osmanlıdan devraldığı en yüksek eğitim kurumu ?
a.mülkiye
b.darüşşafakac.darulfünun
türkiye iktisat kongresi hangi ilde toplanmıştır ?
a.ankara
b.istanbulc.izmir
d.sivastürkiye cumhuriyetinin ilk muhalefet partisi hangisidir ?a.terakkiperver
b.ahrar
c.halk fırsatı
şeyh sait isyanını bastırmak için çıkartılan kanun hangisdir ?
a.hıyaneti vataniyeb.takriri sükun kanunu
c.teşkilatı esasiyeşeyh sait isyanının tarihi ?
a.17 şubat 1923b.13 şubat 1925
c.1 ocak 1928
halkevleri hangisinin kapatılmasıyla kurulmuştur ?
a.öğretmen okullları
b.köy enstitüleric.türk ocakları
tc.nin 3.siyasal partisi hangisidir ?
a.demokrat parti
b.terakkiperverc.serbest cumhuriyet fırkası
...1933 yılında esnaf ve sanatkarın kredi ihtiyacı için kurulmuş bankadır .
a.etibank
b.sümerbank
c.iş bankasıd.halk bankası
1.beş yıllık sanayi planı hangi yılları kapsar ?
a.1933-1938b.1934-1938
c.1930-1935
cumhuriyet tarihinde meclis hükümeti sistemnden kabine sistemine eçiş hangi olayla gerçekleşmiştir?
a-cumhuriyet ilanı
b-tevhıd-i tedrisat kanunuyla
c-saltanatın kaldırılmasıyla
resim ve heykel müzesi ne zaman açılmıştır?
a-atatürk dneminde
b-ismet inonü dneminde
c-tansu çiller dnemınde
medreseler hangi yasaya dayanarak kapatılmştr?
a-tevhid-i tedrisat
b-takrir-i sukün
c-erkan-ı harbiye
*tekke zaviye ve türbelern kapatlması
*soyadı kanunun kabulü
-yukardaki inkılaplar hangi alanda gerçeklerşmiştir?
a-eğitim
b-hukuk
c-toplumsal
d-ekonomi
e-sanayi
takrir-i sukün kanunu kaç yılında ilan edilmiştir?
a-4 mart 1925
b-7 eylül 1935
c-3 ekim 1925
serbest cumhuriyet fırkasının kurucusu ve genel başkanı kimdir?
a-ali fethi oktar
b-m.kemal atatürk
c-ismet inonü
şeyh sait isyani kıaç yılında başlamıştır?
a-1925
b-1937
c-1923
izmir suikastı kaç yılında gerçeklerşmiştir?
a-14 haziran 1926
b-23 temmuz 1928
menemen olayı kaç yılında gerçekleşmiştir?
a-23 aralık 1930
b-23 kasım 1923
•Ekonomide liberalizmi ve
•Kadınlara siyasal haklar verilmesini savunmuştur.
yukardakıleri en çok kımler savunmştur?
a-serbest cumhuryt fırkası
b-terakiperver cmhuryt fırkası
c-cumhuruyt halk fırkası
verilenlerden hangisi şeyh sait isyanının sebeplerindendir?
a-İsyanı bastırmak için Takrir-i Sükûn Kanunu
b-İstiklal mahkemeleri yeniden kuruldu
c-Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı
d-Çok partili hayata geçiş denemesi başarısızlıkla sonuçlandı.
e-kadınlara siyasi haklar verildi
*Yeni Türk Devleti’nin ilk siyasi partisidir.
*Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’tür.
* Ekonomide devletçilik politikasını benimsemiştir.
*İnkılâpların öncülüğünü yapmıştır.
yukarda verilenler hangi partinin özellikleridir?
a- terakiperver cmhuryt partisi
b-cumhuriyt halk fırkası
c-serbest cmhryt fırkası
3.ünite soruları
hangisinin kurduğu düzen için adı konulmamış cumhuriyet biçimi denilebilir ?
a.istanbul hükümetinin
b.ingilterenin
c.tbmm nin
d.itilaf devletlerinin
hangisi halkın yönetime katılımını artıran ,demokrasideki önemli gelişmelerden sayılamaz?
a.sened-i ittifak
b.tanzimat fermanı
c.1876 kanuni esasi
d.31 mart vakası
e.ıslahat fermanı
teşviki sanayi kanunu hangi yıl çıkarıldı ?
a.1924
b.1928
c.1927
d.1925
laiklik anlayışının avrupaya yayılma olayı hangisidir ?
a.rönesans
b.reform
c.fransız ihtilali
d.mezhep savaşları
hangisi atatürkün halkçılık ilkesi için söylenemez ?
a.millidir
b.ilmidir
c.taklididir
d.tabiidir
hangisi türk tarihi tetkik cemiyetinin kuruluş tarihidir ?
a.12 temmuz 1932
b.15 nisan 1931
c.10 temmuz 1931
1926 da sarayburnuna koydurduğu helkelini kim yapmıştır ?
a.ebert
b.krippel
c.ibrahim çallı
d.bellini
yeni harfleri öğretmek için açılan okulun adı ?
a.köy enstitüleri
b.millet mektepleri
c.türk ocakları
d.halkevleri
ya istiklal ya ölüm sözünden kasıt nedir ?
a.çağdaşlık
b.eşitlik
c.tam bağımsızlık
d.adalet
darülbedayi ....adıyla değiştirilmiştir.
a.ekin tiyatrosu
b.şehir tiyatrosu
c.sanat tiyatrosu
osmanlıda ilk sinema salonu hangi yıl açıldı ?
a.1906
b.1908
c.1924
d.1923
cumhuriyetçiliğin tanımlarıyla ilgili hangisi yanlıtır
a.halk,ahali
b.büyük kalabalık
c.egemenliğin kaynağı halktır
d.demokrasiyle eş anlamdadır
e.kamuya ait olan anlamındada kullanırız
hangisi demokrasi alanında yapılan gelişmelerden değildir
a.senedi ittifak
b.tanzimat fermanı
c.ıslahat fermanı
d.kanuni esasi
e.vakayi hayriye
türkiye devletinin hükümet şekli cumhuriyettir ifadesi ne zaman anayasada yerini almıştır
a.3 kasım 1922
b.3 mart 1924
c.29 ekim 1923
d.23 nisan 1920
atatürke göresiyasi bağımsızlığın yolu hangi gelişmeden geçer
a.zengin devletlerle sıkı ilişki
b.ekonomik kalkınma
c.çok partili hayata geçişle
d.yurtta sulh cihanda sulhle
hangisi devletçilik kapsamında devletin yaptığı yaptığı düzenlemeler arsında değildir
a.devlet demiryollarının inşası
b.işbankasının kurulması
c.aşar vergisinin kaldırılması
d.teşviki sanayi kanununun çıkarılması
e.krediyle ev alınması
devlet ile din arasında görülen ilişkiler arasında hangisi bulunmaz
a.dine bağlı devlet sistemi
b.devlete bağlı din sistemi
c.laik sistem
d.cemaate bağlı devlet sistemi
aşağıdakilerden hangisi laiklik alanında atılmış adımlardan değildir
a.saltanatın ve hilafetin kaldırılması
b.şeriye ve evkaf vekaletinin kaldırılması
c.diyanet işleri başkanlığının kaldırılması
d.tekke zaviye ve türbelerin kapatılması
Atatürk milliyetçilikle ilgili anlayışını hangi kitapta anlatmıştır
a.meydan lerous
b.büyük biritanika
c.red house
d.medeni bilgiler
e.nutuk
darülbedayide rol alan ilk türk kızı kimdir
a.türkan Şoray
b.bedia muvahhid
c.adile naşit
d.safiye ayla
e.afife jale
hangis saraylarında tiyatro yapan padişahtır
a.yavuz sultan selim
b.2.murat
c.1.abdülhamit
d.2.abdülhamit
türk tiyatro tarihinde bir dönüm noktası sayılan,basit komedi türleri yerine,yerli yabancı yazarların eserlerini sahneye koymuştur.
a.kemal reşit rey
b.muhsin Ertuğrul
c.kürdi h.cazkar lütfi efendi
d.münir özkul
abdülmecid,2.abdülhamit gibi padişakhların saraylarında icra ettikleri sanat hangisidir
a.opera
b.heykelcilik
c.resim
d.tiyatro
e.sinema filmi
ilk milli opera DENEMESİNİN ADI NEDİR
A.SU BALESİ
B.carmen
c.özsoy öperası
d.yılmazlar operası
e.kuğu balesi
üyesi bulunduğu milletin varlığının yüceltilmesi düşüncesi ve bu düşüncesinin kuşaklara aktarılması aşağıdaki Atatürk ilkeleirnden hangisinin sonucudur?
a-devletçilikb-milliyetçilik
c-akılcılık
milliyetçilik ilkeisnin doğal sonucu olarak ortaya çıkan ilke hangisidir?
a-devletçilik
b-ınkılapçılık
c-halkçılık
cumhuriytçilik ilkesi aşağıda verilen ilkelerdne hangisi ile doğrudan ilişkilidir?
a-ınkılpçılık
b-mıllytçlk
c-laiklıkd-halkçılık,
e-devltçilik
Cumhuriyeti amaçlayan ciddi yaklaşımmlar ......................dönemınde ortaya çıkmış?
a-milli mücadele
b-yıkılış dönemınde
c-kuruluş denmnde
d-ittihat teraki dönemınde
verilenlerden hangisi devletçilik ilkesinin uygulama alanlarındandır?
a-eğitim
b-ulaşım,
c-sağlık,d-ekonomi
e-hukuk
bizim eğitim sistemimiz ,eskıden çok farklı olacaktır.milli olacaktır.milli dehamız ancak milli kültürümüz aracılığyla gelişebilir.atatrkn bu sözü hangi ilkesi ile ilgilidr?
a-milliytçlık
b-cmhrytçlk
c-laıklık
dünyada herşey için medeniyet için başarı için en hakiki mursit ilimdir.fendir.sözü hangi ilke ile alakalıdır?
a-laiklık
b-ınkılapçılık
c-cmhrytçlık
Atatürk’ün tarih çalışmlarında öncelikle aydınlatılmasını istediği konulardan değildir?
a-Türkiye’nin en eski ve yerli halkı kimdir?
b-Türkiye’de ilk medeniyet nerede ve kimler tarafından kurulmufltur?
c-Türklerin Dünya tarihindeki ve uygarlık tarihindeki yeri nedir?
d- Türklerin islam tarihindeki yeri nedir?e-Türklerin dışardan evliliklerinin devlet yapısına etkisi nedir?
bilelim ki ibenliğini bilmeyen milletler başka milletlere yem olurlar.Atatrkn bu sözü hangi ilkesyle ılgılıdır?
a-miliytçlık
b-cmhrytçlk
c-laıklık
saltanatın kaldırılması hangi ilke ile alakalıdır?a-cumhrytçlk
b-laiklık
c-ınklpçılık
anayasaya alınan son atatürk ilkesi hangisidir?a-laiklık
b-cmhrtyçlk
c-mıllyçlık
atatürkçülüğün durağan olmasını önleyen ilke hangisidir?a-ınkılapçılık
b-laiklık
c-mıllytçilik
sivas kongresinin çıkardığı gazetenin adı önce ............ daha sonra ........... olmuştur
a) hakimiyet i milliye - irade i milliye
b) irade i milliye - hakimiyet i milliye
Atatürk, osmanlı devletinin yıkılması üzerine kurulan türkiye cumhuriyetinde türk milletini çağdaş medeniyet seviyesine çıkaracak en doğru yolu .............. olarak görmüştüra) halkçılıkb) milliyetçilik
c) devletçilik
4.ünite sorularımız
hangisi türk dış politikasının prensipleri arasında değildir ?
a.gerçeklik
b.hukuka bağlılık
c.milli siyaset
d.ümmetçilik
' selfdeterminasyon ' ilkesi hangisinde geçer ?
a.bristol raporu
b.wilson prensibi
c.mondros müzarekesi
d.gizli antlaşmalar
şeyh sait isyanının dış politikaya yansımasının en önemli sonucu hangisidir ?
a.hataya bağımsızlık verilmesi
b.musulun elden çıkarılması
c.mübadelenin yapılması
d.balkan antantının imzalanması
musulun ingiliz himayesinde ıraka verilmsi hangi antlaşmayla olmuştur ?
a.3 mart 1924
b.9 haziran 1939
c.22 haziran 1926
d.5 haziran 1926
hatay hangi yıl bağımsızlığını elde etti ?
a.1939
b.1928
c.1936
d.1938
hatayın anavatana katılım tarihi ?
a.24 haziran 1939
b.29 haziran 1938
c.29 haziran 1939
d.15 eylül 19395.ÜNİTE SORULARIMIZ (1.bölüm )
Atatürk sonrası kurulan refik saydam hükümetininöncelik verdiği programlar arasında hangisi yoktur
a.demiryolu yapımının devamı
b.tarımın geliştirilmesi
c.denk bütçe politikası
d.devletçilik ilkelerine bağlılık
26 ocak 1940 ta,olağanüstü koşullar karşısında hükümete,ulusal ekonomiyi savunmayı ildilendiren konularda geniş yetki veren tasarı hangisidir
a.milli koruma kanunu
b.birinci 5 yıllık kalkınma planı
c.teşviki sanayi
d.iktisadi sanayi kanunu
başbakan şükrü saraçoğluna destek veren,chp meclis gurubu 12 kasım 1942 de valık vergisini kabul etti.bu düzenlemeyle amçlanan gelişmeler arsında hangisi yoktur
a.enflasyonla mücadele etmek
b.savaş yıllarından yararlanıp çok para kazanmış olanlardanve vergisini vermeyenlerden vergi almak
c.devletin gelirlerini artırmak
d.inşaat sektöründe öncü olmak
çiftçiyi topraklandırma kanununa karşı çıkan politikacılar arasında hangisi yoktur
a.süleyman demirel
b.a.menderes
c.e.sazak
d.c.oral
a. menderes hükümetinin özellikle tarım sektöründe üretimi artırmaya yönelik çalışmalarının olumlu sonuçlar doğurmasına sebep olan olay hangisidir
a.2.dünya savaşı
b.kore savaşı
c.körfez savaşı
d.haçlı savaşları
menders hükümeti dönemimde iyi giden tarım sektörünün 1954 te tersi durumla karşılaşmasının asıl sebebi ne olmuştur
a.dış mihraklar
b.elverişsiz hava şartları
c.kore savaşı
hangisi menderes hükümetinin döviz darboğazını aşmak için başvurduğu önlemlerden değildir
a.gümrük vergisinde değer esasına geçilmesi
b.gümrük tarifelerinin düşürülmesi
c.ithal malları koruma dairesi kurulması
d.milli koruma kanununun uygulamaya konması[/
ağustos 1958 istikrar kararları arsında hangisi yoktur
a.türk lirasının değeri artırılacak
b.para arzı sıkı kontrol altına alınacak
c.kamu transfer harcamaları azaltılacak
d.kısa vadeli projelere öncelik verilecek
hangisi devlet planlama teşkilatının DPT nin görevleri arasında değildir
a.hükümete iktisadi ve sosyal konularda danışmanlık yapmak
b.uzun ve kısa vadweli planları hazırlamak
c.gerektiğinde hükümet yetkilisini atayabilmek
d.hepsi
birinbi beş yıllık kalkınma planı, İnönü den sonra kim tarafından yürütülmüştür
a.çiller
b.demirel
c.erbakan
d.özal
demirel hükümetinin 2. 5 yıllık kalkınma planını hazırlarken elindeki kozu neydi
a.kendine çok güveniyor olması
b.sovyet rusyanın teknik ve mali yardımının devam etmesi
c.muhalefete gıcık olması
d.kendisini herşeyin üstünde bir güç görmesi
demirelin 6.kez başbakan olduğu 4.plan döneminin başkakanlık müsteşarı kimdir
a.erbakan
b.inönü
c.özal
d.çiller
kalkınma planları içinde en çokbaşarıya ulaşan hangisidir
a.2. beş yıllık kalkınma planı
b.3.beş yıllık kalkınma planı
d.beşinci plan dönemi
d.4.plan dönemi[/QUOTE]
uygulama açısından başarıya ulaşan 5.plan döneminde hangi hükümet vardır
a.demirel hük
b.özal hük
c.ecevit
d.çiller
50.hükümeti kurmakla görevlendirilen siyasetçimiz kimdir
a.s.demirel
b.t.çiller
c.m.yılmaz
d.y.akbulut
5 nisan kararları olarak bilinen olağan üstü istikrar tedbirleri kimin dönemimnde alınmştır
a.çiller
b.yılmaz
c.demirel
d.inönü
hangisi 6. plan sonrası yaşanan gelişmelerdendir
a.türkiye darboğazı aşmıştır
b.tarım da çok ciddi mesafeler katedildi
c.hortumlanan banklardan tek tek hesap soruldu
d.türkiye 3 rakamlı enflasyonla ayakta durmaya çalıştı
Avrupa birliği ile imzalanan gümrük birliği anlaşmasının tarihi hangisidir
a.6 mart 1965
b.6nisan 1995
c.5nisan 1995
d.6 mart 1995
1995 yılında yapılan ve piyasaları olumlu yönde etkileyen gelişme nedir
a.montrö ant
b.gümrü anlaşması
c.çillerin devrlmesi
d.anasol d hükümetinin kurulması
mesut yılmaz hükümetinin verilen gensoruyla düşürülme sebebi nedir
a.önünügöremeyen ,vizyon sahibi bir siyasetçi olmaması
b.meclis başkanıyla arasının iyi olması
c.eşinin işine çok karışması
d.türk ticaret bankasının özelleştirilmesine bilgisi dahilinde mafyanın karışmış olmasıydı...
Abdullah Öcalan nın türkiyeye getirildiği ülke hangisidir
a.kenya
b.italya
c.israil
d.suriye
1999 yılının en büyük toplumsal ve ekonomik yıkımı hangi olaydır
a.körfez savaşı
b.17 ağustos depremi
c.orman yangınları
d.tarım arazilerini sel basması
niyet mektubu diye hazırlanan programın unsurları arsında hangisi yoktur
a.sıkı maliye politikası
b.kur ve para politikası
c.siyasi iradenin desteği
d.halkın önplanda tutulduğu yeni politikalar
ecevit hükümetinin şubat krizini aşmak için görevlendirdiği ,devlet bakanı olan,dünya bankası başkan yardımcısı şahsiyet kimdir
a.kemal kılçtaroğlu
b.şevki yılmaz
c.erbakan
d.kemal derviş
Ecevit hükümet kasım 2002 de yapılan seçmlerden sonra görevi hangi hükümete bıraktı..
a.tayyip erdoğan
b.abdullah gül
c.bülent arınç
d.deniz baykal
[B]hangi hükümet iki plan hazırlayacak kadar uzun ömürlü olmuştur?
a.çiller
b.özal
c.demirel
d.melen
5 nisan kararları hangi yıl alındı ?
a.1980
b.1987
c.1988
d.1994
e.1995
anayasaya özelleştirme kavramı hangi yıl girmiştir ?
a.1980
b.1999
c.1978
d.2000
bir devletin borçlarını ödeyemeyeceğini ilan etmesi hangi kavramla açıklanır ?
a.devalüasyon
b.iflas
c.reform
d.moratoryum
e.stand-by
2001 krizinde güçlü ekonomiye geçiş modelini uygulayan bakan hangisiydi ?
a.abdullah gül
b.kemal unakıtan
c.kemal derviş
d.ali babacan
Bağımsızlık savaşı
b.ekonomik buhran
c.dış politika krizi
d.kızılderili sorunu
1.dün.savaşı sonrasında statükocu anlayıştan memnun olmayıp,revizyonist taleplerini arıran ülkeler hangileridir
a.almanya-italya-japonya
b.rusya-çin-almanya
c.almanya-fransa-türkiye
d.çin-mısır-italya
cum.ilanından sonra türkiyenin dış politika ilkesi hangisidir
a.tarfsızlık-tedbir
b.statükoculuk-batıcılık
c.modernlik-bağımlılık
d.revizyonist-statükocu
türkiye milletler cemiyetine ne zaan üye olmuştur
a.1932
b1945
c.1965
d.2000
2.dünya savaşıfiilen nasıl başlamıştır
a.almanyanın rusyaya saldırmasıyla
b.almanyanın polonyaya saldırmasıyla
c.çinin almanyaya saldırması
d.türkiyenin abd ye saldırmasıyla
1939 da imzalanan üçlü ittifak gurubunda hangi ülkeler vardır
a.türkiye-almanya-italya
b.italya-almanya-ingiltere
c.türkiye-ingiltere-fransa
d.çin-rusya-kore
]yalta konferansında alınmış karrlar uyarınca türkiyenin savaş ilan ettiği ülkeler hangisidir
a.ingiltere-almanya
b.rusya-almanya
c.almanya-japonya
d.çin-japonya
2.dün.savaşı sırasında türkiyenn temel hedefi ne idi
a.savaştan istifade edip sınırlarını genişletmek
b.topraklarının işgale uğramasını engellemek
c.abd nin yanında savaşa katılmak
d.hertürlü isteğe açık olmak
türkiyenin, fiilen savaşa girmemesi,almanyayla ilişkileirni sürdürmesi hangi sonucu doğurdu
a.güven bunalımı ortaya çıktı
b.türkiyenin kesin tavrından çok etkilendiler
c.abd ekonomik yardım talebinde ulundu
d.ilişkiler üst seviyeye çıktı
2.dün.savaşı sırasında türkiyenn temel hedefi ne idi
a.savaştan istifade edip sınırlarını genişletmek
b.topraklarının işgale uğramasını engellemek
c.abd nin yanında savaşa katılmak
d.hertürlü isteğe açık olmak
türk dış politikası için zor yıllar hangi tarihlardir
a.1938-1945
b.1945-1947
c.1958-1965
d.1945-1965
montö anlaşmasının değişmesi yönündeki ilk yazılı talep nereden geldi
a.sscb
b.abd-ingiltere
c.almanya
d.ingiltere-rusya
ABD ile SSCB arasındaki ilişkileri bozan,türkiyenin batı ile ilşkilerini geliştiren gelişme hangisidir
a.soğuk savaş
b.2.dünya savaşı
c.ekonomik buhran
d.körfez savaşı
türkiye küresel bloklaşma ekseninde hangi ülkenin yanında yer aldı
a.ABD
b.SSCB
c.YUNANİSTAN
d.İTALYA
abd den ilk ekonomik yardım ın alınması adımları ilk hangi olayla atılmıştır
a.truman doktrini
b.marshall planı
c.türk-amerikan anlaşması
d.ımf nin yardım talebi
hangisi bu dönem türkiyenin dış politikası arasında değildir
a.abd liderliğinde kurulan bütün örgütlere katıldı
b.avrupalı kimliğini önplana çıkardı
c.asyalılığı reddetti
d.israil devletini tanıyan ilk müs.ülke oldu
e.asya devletleri konferansına katıldı
türkiye natoya ne zaman üye oldu
a.18 şubat 1952
b.13 mart 1962
c.14 nisan 1659
d.11 nisan1958
]türkiye AET ye hangi ülkenin başvurduğunu öğrenince üyelik teklifinde bulunuyor
a.almanya
b.sscb
c.yunanistan
d.italya
türkiyenin 1950 lede Kıbrıs sorunu ile ilgili temel poliikası nedir
a.adanın bağımsız olması
b.ingilterenin kontrolünde kalmasını destekliyor
c.türkiyeye verilmesi için savaş ilan ediyor
d.bağımsızlık mücadelesine destek veriyor
Kıbrıs sorunu için hangi tezi sunuyoruz
a.paylaşım
b.taksim
c.bölünme
d.eşitlik
türkiyenin 1974 teki Kıbrıs barış harekatının temel hukiki dayanağını oluşturan gelişme hangisidir
a.ankara anlaşması
b.garanti anlaşması
c.gümrü anlaşması
d.hiçbiri
türkiyenin dış politika yönünü çok yönlü ilişkilere çeviren olay hangisidir
a.küba füze krizi
b.körfez savaşı
c.soğuk savaş
d.ekonomik buhran
türk yöneticilerinde büyük bir tepki çeken ve dış politikanın tekrar yönlendirilmesi kararına varılan ,türkiyenin kıbrısa müdahalesini ortadan kaldıran abd başkanının yazdığı mektubun adı nedir
a.günlükler
b.hatırat
c.çörçil mektuplar
d.johnson mektupları
hangisi türkiye-sscb ilişkilerini somutlaştıran anlaşmadır
a.gümrü anlaşması
b.garanti anlaşması
c.iyi komşuluk bildirisi
d.lütfen bir daha küsmeyelim bildirisi
türk-amerikan ilşkilerinin ve nato üyeliğinin sorgulanması ,süreci hangi olayla ilişkilendiilebilir
a.işçi partisinin ilk defa parlementoya girmesi
b.savaşalr
c.abd nin yardımı kesmesi
c.sscb nin istekleri
1960 sonrasında abd ile ilişkilerimizde sıkıntı oluşturan sorun hangisidir
a.haşhaş afyon sorunu
b.sigara-alkol sorunu
c.uyuşturcu krizi
d.hiçbiri
haşhaş ekiminin yasaklandığı dönemin başkanı kimdir
.mesut yılmaz
b.nihat erim
c.şükrü saraçoğlu
d.demirel
türkiyenin,thdit kuzeyden değil,yunanistandan batıdan geldiğine daylı hazırlanan doktrin hangisidir
a.afyon doktrini
b.yeni ulusal savunma dok
c.iskam devrim dok
d.bğımsızlık dok
yunanistanda 1967 yılında dabeyle başa gelen iktidarın adı nedir
a.senyörle
b.pskopos
c.albaylar cuntası
d.yarbaylar
adada askeri darbe yapan,yunanistan tarafındanda desteklenen kişi kimdir
a.albaylar
b.nikos samsson
c.makarios
d.anostos
Kıbrıs barış harekatını ilk safhası ne zaman gerçekleştiriliyor
a.temmuz 1974
b.ağustos1974
c.ekm1978
d.eylül1980
1974 sonrası yunanistanla ilişkilerde kıbrıs sorunundan sonra hangi alana kaymıştır
a.azınlıklar
b.ege ve adaları
c.askeri
d.ekonomik
1970 sonrası ortadoğuya yönelik dış politikada izlediği politika arsında hangisi yotur
a.batı yanlısı politikasına devam etti
b.batı yanlısı söylemleri yumşatıldı
c.israille ilişkilerde eski sıcaklık azaltıldı
d.filistin davasına destek vermeye başlamıştır
hazırlayan :mihrinaz
7.ünite sorularım
1.ismet inönü d.küskünler meclise dönerken hangi konuda uzlaşıya varılmıştı ?
a.devrimleri kabul etmek
b.chp içinde yer almak
c.atatürkü korumak ve şahsıyla uğraşmamak
d.hükümeti desteklemek
2.atatürkün ölümünden sonra gerçekleşen chp kurultayında kendisine hangi ünvan verilmiştir ?
a.büyük önder
b.milli şef
c.ebedi şef
d.değişmez genel başkan
e.ulu önder
3.chp.nin 5.kongresinde hükümet çalışanlarını kontrol etmek üzere hangi kurul oluşturulmuştur?
a.felahı vatan grubu
b.müstakil grubu
c.takrir grubu
d.parti konseyi
4.türkiye 1945 te san francisco konferansına katılabilmek için hangisini yapmıştır ?
a.abd ile antl.imzalamıştır.
b.ingiltereyle ant.imzalamıştır.
c.yeni anayasa yapmıştır.
d.almanya ve japonya ya savaş ilan etmiştir
5.türkiyede 2.dünya savaşı yıllarında üretimdeki düşüşün ana sebebi neydi ?
a.ithalatın artması
b.bir milyon gencin askere alınması
c.fabrikaların kapanması
d.devletçiliğin uygulanması
6.türkiye hangi ülkeye savaş yıllarında maden satarak ekonomisini güçlendirmiştir ?
a.abd
b.italya
c.almanya
d.sscb
7.hangisi dp nin kurucularından değildir ?
a.celal bayar
b.adnan menderes
c.fuat köprülü
d.nihat erim
e.refik koraltan
8.dp ne zaman kurulmuştur ?
a.1930
b.1945
c.1950
d.1946
e.1954
9.çok partili hayatın devlet meselesi olarak kabul edilmesi hangisiyle ilan edilmiştir ?
a.anayasada yapılan değişiklikle
b.12 temmuz 1947 beyannamesiyle
c.dp kuruluşuyla
d.1961 anayasasıyla
10.hangisinde çok partili dönemin partisi ve başbakanı eşleşmesi doğru verilmiştir ?
a.hasan saka-chp
b.recep peker-chp
c.adnan menderes-dp
d.celal bayar -dp
11.dp ilk olarak hangi yıl yapılan seçimlerde iktidar olmuştur ?
a.1946
b.1950
c.1954
d.1948
12.dp nin artan oyları ilk hangi seçimle düşmüştür ?
a.1946
b.1958
c.1957
d.1963
13.''şartlar tamam olduğu zaman ihtilaller milletler için bir haktır '' sözünü söyleyen siyasetçi kimdir ?
a.celal bayar
b.adnan menderes
c.refik koraltan
d.ismet inönü
14.dp dönemi hangisiyle sona ermiştir?
a.12 eylül 1980 ihtilali
b.1971 muhtırası
c.27 mayıs 1960 ihtilali
d.1960 seçimleri
15.1960 ihtilali ile simgeleşen yargılamaların yapıldığı ve idam kararlarının verildiği makheme nerededir ?
a.ankara
b.mudanya
c.silivri
d.büyükada
e.yassıada
16.1960 yılları sonunda sol gruplara karşı kurulan ve kutuplaşmayı artıran örgüt hangisidir?
a.milliyetçi cephe
b.tip
c.vatan cephesi
d.milli türk talebe birliği
17.12 mart 1971 askeri muhtırasıyla istifa eden başbakan kimdir?
a.ecevit
b.demirel
c.inönü
d.özal
18.1971 muhtırası sonrası kurulan hükümetin başkanı kimdi?
a.inönü
b.erim
c.demirel
d.necmettin erdoğan
19.hangisi 1975 de kurulan milliyetçi cephe hükümeti içinde yer alan partilerden değildir?
a.ap
b.chp
c.msp
d.güven p.
e.mhp
20.taksim olayları olarak anılan 1 mayıs 1977 de 34 kişinin ölümüne sebeb olan mitingi hangi sendika düzenlemişti ?
a.m e t a l -iş
b.türk-iş
c.disk
d.kamusen
21.1970 lerin sonunda öldürülen başbakan kimdir ?
a.ismet inönü
b.nihat erim
c.hasan saka
d.adnan menderes
22.12 eylül darbesinden sonra ülkeyi yöneten ve yeni anayasayı hazırlayan kurul hangisidir ?
a.senato
b.tbmm
c.milli güvenlik konseyi
d.milli birlik komitesi
23.hangi siyasetçi 1980 sonrası siyasette etkili olmamıştır ?
a.demirel
b.çiller
c.özal
d.bayar
e.akbulut
hazırlayan :makbergülü
medineweb çalışmasıdır. Sunan Makbergülü
tek bı konumu özetledınız
YanıtlaSilcevaplar nerede hacım?
YanıtlaSilkirmizi ile yazilanlar cevaplardir
YanıtlaSil